czwartek, 18 maja 2017

„Kościoły drewniane Mazowsza”



Jacek A. Wiśniewski „Kościoły drewniane Mazowsza”
Przewodnik


Od poprzedniego wydania minęło 18 lat. W tym czasie z mazowieckiego krajobrazu zniknęły trzy kościoły drewniane, które spłonęły w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach: w Stoczku Węgrowskim (koniec XX w.), Długiej Kościelnej (2000 r.) i Sadykierzu (2003 r.). Trzy inne znalazły swoje nowe miejsca w muzeach budownictwa ludowego: kościół z Drążdżewa przeniesiono w 2006 r. do Sierpca, świątynia z Wysokienic trafiła w 2007 r. do podłowickich Maurzyc, zaś do Ciechanowca przeniesiono w 2010 r. kościół ze wsi Boguty-Pianki. Niestety, z dwoma kolejnymi obiektami jest już znacznie gorzej: świątynia w Czerniewicach jeszcze jakoś się trzyma, natomiast kościół w Zawidzu jest już w tak złym stanie, że jego dni są praktycznie policzone. 

Ale w tym okresie zdarzyło się też coś dobrego, co jest chyba ewenementem na skalę światową! Otóż cztery kościoły (Gąsiorowo, Glinianka, Goźlin- Porzecze Mariańskie i Jeruzal) zdążyły „zagrać” w serialach, dzięki czemu znalazły się środki na ich utrzymanie i odrestaurowanie. Można tylko się cieszyć z doskonałego pomysłu na podreperowanie skromnych budżetów wiejskich parafii, których nie stać na kosztowne remonty. Może producenci filmowi odkryją w tej książce kandydatów na następnych „wiekowych aktorów”.



Kucice, diecezja płocka, dekanat Płońsk


W publikacji omówiono wszystkie drewniane kościoły rzymsko-katolickie, jakie znajdowały się na Mazowszu u progu drugiej wojny światowej, a więc przed niemal 80 laty (stan na 1 września 1939 r.). Pominięto te obiekty, które są świątyniami mariawickimi, albo kościołami ewangelickimi - zarówno zachowanymi, jak i tymi, które po drugiej wojnie przekształcono na świątynie rzymsko-katolickie.

Materiał został przedstawiony w układzie geograficznym. Mazowsze zostało podzielone na pięć subregionów: trzy znajdują się na północ od równoleżnikowo płynących na tym terenie Wisły i Bugu (północno-zachodnie, północne, północno-wschodnie), a dwa na południe od tych rzek (zachodnie i wschodnie).

Każde z haseł składa się z trzech części: informacji o miejscowości, o parafii i o kościele. W tej ostatniej przedstawiono nie tylko zachowany (lub ostatni z nie zachowanych) do dzisiaj obiekt, ale również świątynie, które istniały wcześniej w tym miejscu. Z powodu ograniczonej objętości książki znacznie mniej miejsca poświęcono wyposażeniu wnętrza, skupiając się głównie na najbardziej rzucających się w oczy elementach (ołtarze, ambony, belki tęczowe). Jedynie w przypadku kilku unikatowych obiektów zamieszczono informacje o znajdujących się w ich wnętrzach cudownych obrazach, czy też wspaniałych polichromiach.



Grodziec, diecezja płocka, dekanat Wyszogród


Spis treści

Słowo wstępne, ks. Piotr Libera, biskup płocki 
Pokorni świadkowie, Autora

Mazowsze historyczne 
Krótko o dziejach - Podziały administracyjne - Podziały kościelne 
Charakterystyka mazowieckich kościołów drewnianych -
Materiał i konstrukcja - Budowanie „w węgieł” - Budowanie „w słupy” - Wzmocnienie i osłona ścian
 - Zabezpieczenie dachu - Od pułapu do podłogi - Malowane wnętrza - Podstawowe typy i bryły 
- Wieże były później - Na przestrzeni wieków - Kościoły murowano-drewniane - Kościoły przenoszone 

Mazowsze północno-zachodnie
Blichowo - Bonisław - Brwilno Górne - Bulkowo - Chociszewo - Daniszewo - Goleszyn - Góra - Grodziec 
- Kucice - Łętowo - Mochowo - Naruszewo - Pilichowo - Płock-Trzepowo
- Radzikowo - Rębowo - Sarbiewo - Sierpc - Słupno - Smoszewo - Strzegowo - Święcieniec 
- Unieck - Zakrzewo Kościelne - Zawidz Kościelny - Żukowo 

Mazowsze północne
Chamsk - Chotum - Ciemniewko - Dąbrowa - Drążdżewo - Drogiszka - Dzierżenin
 - Gąsiorowo - Grzebsk - Klukowo - Koziczynek - Kraszewo - Królewo - Kuklin - Lekowo - Lubowidz - Łopacin 
- Malużyn - Niechłonin - Poniatowo - Przedwojewo - Skierkowizna - Szwelice - Ślubowo 
- Święte Miejsce - Węgra - Węgrzynowo - Zielona Ciechanowska - Żurominek Kapitulny 

Mazowsze północno-wschodnie
Barcice - Białaszewo - Boguty-Pianki - Brodowe Łąki - Cibory-Kołaczki - Ciechanowiec - Czarnia - Dąbrówka 
- Dobrylas - Gąsewo - Jelonki - Kramarzewo - Kuzie - Leman - Lubiel Nowy - Łyse - Nowa Wieś - Olszewka 
- Parciaki - Ponikiew-Zawady - Porządzie - Przytuły - Puchały - Radziłów - Sadykierz - Sokołowo Włościańskie 
- Tabędz - Troszyn - Turośl - Zaręby Kościelne - Zawady Kościelne 

Mazowsze wschodnie
Długa Kościelna - Glinianka - Goźlin-Mariańskie Porzecze - Jeruzal - Kąty - Kiczki - Kuflew - Oleksin 
- Poświętne - Pustelnik - Siennica - Stoczek Węgrowski - Sulejów - Warszawa-Bródno 
- Warszawa-Grodzisk - Warszawa-Stara Miłosna - Warszawice - Wieliszew - Wodynie - Zwola Poduchowna 
- Żeliszew Podkościelny 

Mazowsze zachodnie
Bardzice - Białobrzegi Radomskie - Boguszyce - Chynów - Czermno - Czerniewice - Dobrzyków - Imielno 
- Izdebno Kościelne - Janisławice - Jasionna - Jeżów - Kampinos - Kaski - Kołacinek - Konary - Kurdwanów 
- Lewiczyn - Lewin - Lutkówka - Łęgonice - Łowicz - Maurzyce - Mniszew - Mogielnica - Puszcza Mariańska 
- Rembertów - Skuły - Słupia - Sokołów - Stara Rawa - Troszyn Polski - Wilków - Wysokienice - Żuków 


Źródło:


Wydawca: Oficyna Wydawnicza Rewasz
ISBN: 978-83-62460-80-9
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 320


środa, 17 maja 2017

„Muzea i narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową”



Krzysztof Pomian „Muzea i narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową”


Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych, którego członkiem jest Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB wydało we współpracy z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów  oraz Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego publikację prof. Krzysztofa Pomiana pt.: Muzea i Narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową.

Pomysł polskiego wydania obszernego fragmentu przygotowanej do druku przez wydawnictwo Gallimard monumentalnej książki profesora Krzysztofa Pomiana, wybitnego historyka i znawcy tematyki muzeologicznej, zatytułowanej Le Musée: une histoire mondiale. Tom I: Jusqu’a 1850 narodził się w czasie jednego ze spotkań w Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, a skrystalizował w czasie uroczystości odnowienia Jego dokroratu (w 50. rocznicę uzyskania) w maju 2015 roku. Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych wraz z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów i Muzeum Uniwersytetu warszawskiego oddają w ręce Czytelnika ten ważny głos dotyczący istotnego momentu naszych dziejów – czasu kształtowania się pierwszych muzeów w Polsce i Europie.



Joseph Richter, Widok Domku Gotyckiego w Puławach, przed 1830 r., 
Muzeum Narodowe w Warszawie


Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych, działające od 2012 roku, a ukonstytuowane oficjalnie w roku 2014, zrzesza obecnie 25 muzeów należących do uczelni wyższych z całej Polski. Bogata działalność naukowa i kulturalna partycypujących jednostek dokumentowana jest na stronie www.muzeauczelniane.pl. Naszym najważniejszym celem jest działalność na rzecz rozwoju muzeów uczelnianych oraz zachowanie dziedzictwa akademickiego przez jego ochronę, upowszechnianie i promocję, a także wspieranie badań naukowych oraz statutowych zadań muzeów – gromadzenie, dokumentowanie i konserwacja zabytków. SMU prowadzi stałą współpracę z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów mającą na celu podnoszenie poziomu merytorycznego muzeów uczelnianych i ich pracowników oraz popularyzację idei kolekcji uczelnianych jako specyficznego, odrębnego typu zbiorów –funkcjonujących na przecięciu obszarów nauki i sztuki.

Źródło:


Wydawca: Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych
ISBN: 978-83-946438-0-5
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 108


wtorek, 16 maja 2017

Publikacje Muzeum Narodowego w Gdańsku (Cz. 2)



„Prusy Królewskie
Społeczeństwo, kultura, gospodarka 1454–1772”
Szkice z dziejów pod redakcją prof. Edmunda Kizika


Niniejszy tom, który powstał z inicjatywy Wojciecha Bonisławskiego, dyrektora Muzeum Narodowego w Gdańsku, stanowi wspólny, interdyscyplinarny projekt historyków dziejów politycznych i społeczno-gospodarczych oraz historyków sztuki i architektury z gdańskiego oraz toruńskiego ośrodka akademickiego. Z zaproszenia do współpracy skorzystali tacy wytrawni badacze dziejów i kultury Prus Królewskich, jak profesorowie Jerzy Dygdała (Instytut Historii PAN), Jacek Wijaczka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) czy dr hab. Jacek Tylicki (reprezentujący zarówno Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, jak i Uniwersytet Gdański). Młodsze grono badaczy reprezentuje dr Sławomir Kościelak z Uniwersytetu Gdańskiego. Praca byłaby niepełna, gdyby nie włączono do naszego projektu historyków architektury oraz sztuki – dr. Grzegorza Bukala z Politechniki Gdańskiej, dr Ewy Barylewskiej-Szymańskiej i dr Zofii Maciakowskiej reprezentujących gdańską pracownię Instytutu Historii PAN, jak również dr. Jacka Kriegseisena (Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego). Próby koordynacji projektu podjął się prof. Edmund Kizik (Instytut Historii PAN, Uniwersytet Gdański).



Ratusz Starego Miasta Elbląga


Celem zespołu autorskiego było zaprezentowanie stosunkowo zwięzłego przedstawienia różnych aspektów problematyki dziejów Prus Królewskich – rodzaju prolegomeny do syntezy historii tej specyficznej części Rzeczypospolitej. Pozornie łatwe w zamierzeniu przedsięwzięcie napotkało jednak szereg przeszkód. Zwrócili na to uwagę krytyczni recenzenci tomu: prof. Bogusław Dybaś (Instytut Historii PAN) oraz prof. Jan Harasimowicz (Uniwersytet Wrocławski). Ich życzliwe uwagi pozwoliły uniknąć wielu błędów oraz uzupełnić tekst. Jednak nie wszystkie zagadnienia udało się opracować równie dokładnie. Choć powstało już wiele poważnych prac, z goryczą trzeba było skonstatować dotkliwy brak studiów syntetycznych i całościowych poświęconych np. sztuce i architekturze oraz urbanistyce (świeckiej, militarnej i kościelnej) w Prusach Królewskich, lokalnym dziejom reformacji i kontrreformacji, literatury oraz nauki. Okazało się, że nie dysponujemy odpowiednimi opracowaniami społecznych dziejów prawa w Prusach Królewskich, brak też ujęcia prowincji jako teatru działań wojennych. Nie pozostało to, niestety, bez wpływu na treść niniejszego tomu, który jest adresowany przede wszystkim do szerszego grona czytelników, studentów oraz po prostu miłośników dziejów dawnych Prus Królewskich. Przedkładając przystępność wykładu nad jego ściśle naukowy charakter, zdecydowano się na zachowanie narracji właściwej dla podręcznika akademickiego: konsekwentnie zrezygnowano z obciążania wykładu rozbudowanymi przypisami, konfrontowania często niejednoznacznych opinii różnych badaczy, czy też przedstawiania stanu badań poszczególnych zagadnień.



Gdańsk. Widok Długiego Targu z Ratuszem Głównomiejskim


Niektórym szkicom towarzyszą aneksy – przedstawiono w nich materiały źródłowe, które pozwalają lepiej zrozumieć specyfikę omawianych problemów oraz uzmysłowić sobie trudności, przed którymi stoją badacze danej kwestii. Taką funkcję pełnią również zamieszczone w tekstach materiały ikonograficzne oraz kartograficzne – z powodów technicznych oraz finansowych redaktor tomu musiał zachować należytą powściągliwość, stąd oprawa ilustracyjna szkiców jest skromna; teksty poświęcone kulturze życia codziennego i literackiego zostały pozbawione oprawy ikonograficznej. Poza zestawieniami, spisami dostojników świeckich i duchownych oraz przelicznikami monet, wag i miar obowiązujących w Prusach Królewskich w XV–XVIII w., poszczególnym tekstom towarzyszą wykazy podstawowej literatury przedmiotu. Mamy nadzieję, że przyjęty układ pozwoli czytelnikom na samodzielne rozwijanie swoich zainteresowań związanych ze skomplikowanymi dziejami Prus Królewskich od połowy XV do końca XVIII w.


Źródło:

Publikacja dostępna w sklepie internetowym Muzeum Narodowego w Gdańsku:


Wydawca: Muzeum Narodowe w Gdańsku
ISBN: 978-83-63185-16-9
Rok wydania: 2012
Liczba stron: 602


poniedziałek, 15 maja 2017

„Kareta”



Marta Giziewicz „Kareta”


Bohater Karety to Konrad Masternowicz, detektyw rozwikłujący zagadkę brutalnych morderstw na kobietach w 1856/1857 r. w Warszawie. W miejscu zbrodni zawsze pojawia się tajemnicza kareta. W toku śledztwa twardo stąpającemu po ziemi detektywowi przychodzi zmierzyć się z niewyjaśnionymi zjawiskami, obrządkiem wampirycznym i wieloma innymi sprawami, które wywracają jego dotychczasowe życie. W śledztwie pomaga Masternowiczowi młoda, wyemancypowana i walcząca o prawo do bycia lekarzem panna Weronika Duchowna.

Źródło:


Debiutancka książka Marty Giziewicz to kryminał historyczny z akcją osadzoną w Warszawie, pierwsza część kryminalnego cyklu. "Kareta" to oryginalna i pasjonująca powieść pełna napięcia i mroku. Składa się z relacji protagonistów oraz zeznań świadków spisanych na potrzeby policji. Akcja toczy się w Warszawie, na przełomie 1856/1857. Początek kryminalnej fabuły to morderstwo: na ulicy pod kołami karety ginie arystokratka, znana z tego, że opiekowała się młodymi ludźmi; tuż po pogrzebie jej zwłoki zostają zbezczeszczone - odprawiono na nich rytuał pochówku wampirycznego. Kilka dni potem ginie młoda Polka należąca do kółka patriotycznej młodzieży... 

Śledztwo prowadzi Konrad Masternowicz, pół Polak, pół Anglik, racjonalista i człowiek wykształcony, funkcjonariusz cieszący się zaufaniem Rosjan; jego partnerką jest młodziutka córka pewnego lekarza, Weronika Duchowna. Jakie jest tło zbrodni: polityczne, osobiste... - a może chodzi o rozgrywki wśród ludzi interesu? Jaką rolę w sprawie odgrywają przesądy wampiryczne? A może w Warszawie rzeczywiście działa niebezpieczna sekta? (nota wydawcy)


Marta Giziewicz (ur. 1988) - z wykształcenia jest archeologiem, obecnie pracuje jako redaktor naczelna czasopisma specjalistycznego. Z fantastyką związana od zawsze, pisanie książek to jej hobby i najlepsza rozrywka już od dzieciństwa. Zadebiutowała w 2011 roku publikacją fragmentu powieści "Kareta" w kwartalniku "Wyspa". Kryminał "Kareta" to jej debiut książkowy. 


Wydawca: Grupa Wydawnicza Foksal
ISBN: 978-83-280-2671-1
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 416



niedziela, 14 maja 2017

Publikacje Radomskiego Towarzystwa Naukowego (Cz. 3)



Adam Benon Duszyk „Ostatni niepokorny. Jan Wolski 1888 – 1975”


Spis treści:

Wstęp

Rozdział I
Anarchista na salonach masonerii

Rozdział II
Pod tęczowym sztandarem

Rozdział III
Początek końca kooperatystycznej utopii

Rozdział IV
Żywy człowiek wśród martwych dusz

Zakończenie

Bibliografia

Spis fotografii

Indeks nazwisk

Streszczenie


Źródło:

Wydawca: Radomskie Towarzystwo Naukowe 
ISBN: 978-83-88100-9603
Rok wydania: 2008
Liczba stron: 304



Dariusz Kupisz (red.) „Urzędy administracji rządowej w Radomiu od XVI do XX wieku”

Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego
Tom XL 2006 zeszyt 1-4


Spis treści:

       DARIUSZ KUPISZ       
Urzędnicy grodzcy radomscy w XVI – XVIII wieku. Stan badań i postulaty badawcze      

                 SEBASTIAN PIĄTKOWSKI                   
Radomskie władze wojewódzkie i gubernicze w pierwszej połowie XIX wieku. Z badań nad kompetencjami, organizacją wewnętrzną i korpusem urzędniczym  

                 SEBASTIAN PIĄTKOWSKI                   
Urząd Marszałka Szlachty i Deputacja Szlachecka Guberni radomskiej w latach 1836-1861             

 ARTUR GÓRAK      
Obieg pism w Rządzie Gubernialnym Radomskim w drugiej połowie XIX wieku            

KRZYSZTOF LATAWIEC
Zarząd Powiatu radomskiego w latach 1867-1917             

ADAM DUSZYK     
Kancelaria Tymczasowego Generał-Gubernatora Guberni Radomskiej (1905-1908)  

 MAREK KONSTANKIEWICZ        
Ustrój i organizacja wewnętrzna Starostw Radomskich – Powiatowego i Grodzkiego w latach 1919-1939             

       HELENA KISIEL        
Urząd Gubernatora Dystryktu Radomskiego 1939-1945


Źródło:

Wydawca: Radomskie Towarzystwo Naukowe  
ISSN: 01-37-5156
Rok wydania: 2006
Liczba stron: 165


sobota, 13 maja 2017

„Walther 45771”



Jacek Wołowski „Walther 45771”


Kraków, lata 50-te ubiegłego stulecia. Do mieszkania znanego działacza i sędziego Jana Żurkiewicza puka zaniepokojona sąsiadka. Pani Krystyna informuje mężczyznę, że mieszkająca z nią pod jednym dachem starsza siostra nie powróciła na noc. Żurkiewicz pociesza kobietę i mimochodem informuje ją, że wkrótce w domu  którym mieszkają będą przeprowadzane rewizje w związku z akcją przeciw handlarzom dewiz. Kobieta zwierza mu się, że wraz z siostrą otrzymała na przechowanie paczkę ze złotymi zegarkami. Sędzia oferuje pomoc i podejmuje się ukrycia pudełka z cenną zawartością w swoim mieszkaniu. Kiedy Krystyna wychodzi, pan sędzia bez wahania zrywa sznurek i otwiera powierzoną mu paczkę. 



Jerzy Żukowski „Martwy punkt”


Wkrótce po wydarzeniach w Krakowie, do jednego z warszawskich szpitali zgłasza się mężczyzna z kulą w głowie. Niestety ranny nie potrafi sobie przypomnieć okoliczności w jakich doszło do postrzału. Śledztwo prowadzi inspektor komendy Głównej Milicji w Warszawie – Zajączek. Funkcjonariusze MO podejrzewają, że ta sprawa może mieć jakiś związek z zagadką zniknięcia kobiety w Krakowie. Przez inspektorem Zajączkiem trudne zadanie. Żurkiewicz jest bowiem inteligentnym i wyrafinowanym przeciwnikiem.

Powieść Jacka Wołowskiego została napisana w oparciu o wydarzenia jakie rozegrały się w Krakowie po zakończeniu II wojny światowej. Ich bohaterem był niejaki Władysław Mazurkiewicz, któremu krakowski sąd udowodnił sześć morderstw. Ostatnie z nich zostało dokonane w maju 1955 r. Nie wykluczone że Żurkiewicz/Mazurkiewicz w okresie okupacji niemieckiej był agentem gestapo. Po wojnie bohater prowadził podwójne życie. Dla sąsiadów i znajomych był uprzejmy i uczynny a w pracy wszyscy uważali go za doświadczonego fachowca. Druga twarz mężczyzny była jednak zupełnie inna… Jego rozlegle koneksje oraz ujmująca powierzchowność sprawiły, że zbrodniarz tak długo przebywał na wolności. Wielu mieszkańców Krakowa przypuszczało, że Żurkiewicza mogą łączyć jakieś związki ze Służbą Bezpieczeństwa. Mężczyzna nie dementował krążących o nim plotek. Były mu one nawet na rękę. 

Morderca do ostatnich chwil wierzył, że uda mu się w jakiś sposób wykaraskać z opresji. W tle powieści ukazani są przedstawiciele krakowskiego półświatka, handlarze walutą oraz specjaliści od innych niezbyt legalnych interesów. Pierwsze wydanie powieści „Walther 45771” ukazało się w 1956 r. W ostatnim dniu stycznia następnego roku Władysław Mazurkiewicz został powieszony w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie.


Wydawnictwo: CM
Seria wydawnicza: Najlepsze kryminały PRL. Lata 50
ISBN: 978-83-65499-48-6
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 122


piątek, 12 maja 2017

„Zabójcze układy”



Przemysław Gasztold „Zabójcze układy”
Służby PRL i międzynarodowy terroryzm


W latach 70. i 80. XX wieku międzynarodowy terroryzm paraliżował społeczeństwa i rządy Europy Zachodniej. Wybuchy, porwania samolotów stały się codzienną, brutalną rzeczywistością. Ekstremistyczne organizacje z Bliskiego Wschodu, terroryści lewaccy i skrajnie prawicowi, mordując niewinnych ludzi, dążyli do zdestabilizowania sytuacji wewnętrznej i międzynarodowej. Propaganda państw komunistycznych głosiła, że były one wolne od takich zagrożeń, gdyż terroryzm stanowił domenę jedynie obozu kapitalistycznego. Za żelazną kurtyną wszyscy mieli być szczęśliwi, a zjawisko terroryzmu w ogóle nie występowało. Nie była to jednak prawda.

Kulisy bliskiej współpracy komunistycznych służb z międzynarodowymi ugrupowaniami terrorystycznymi przez wiele lat należały do najpilniej strzeżonych sekretów PRL. Odtajnione dokumenty z archiwów byłego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa dowodzą, że państwa bloku sowieckiego również narażone były na ataki różnych organizacji terrorystycznych. Komunistyczne służby specjalne masowo wspierały lewackie i bliskowschodnie ugrupowania terrorystyczne, wykorzystując je do własnych celów operacyjnych i politycznych. Zapewniały im szkolenie wojskowe, schronienie z dala od zachodnich służb wywiadowczych, dostarczały dokumenty legalizacyjne i sprzedawały duże ilości uzbrojenia.

Ożywione stosunki polityczne i gospodarcze PRL z krajami arabskimi przyczyniły się do szczególnej roli Polski jako miejsca, gdzie międzynarodowi ekstremiści znajdowali azyl w przerwach między popełnianymi aktami terroru. Radykałowie z Bliskiego Wschodu oraz skrajnie lewicowi ekstremiści z Europy Zachodniej traktowali Polskę jako sprawdzonego sojusznika i bezpieczną przystań. Abu Nidal, Monzer Al-Kassar, Abu Dawud i Abu Abbas to tylko niektórzy z czołówki najgroźniejszych terrorystów ostatniej dekady zimnej wojny. Wszyscy oni ukrywali się w Polsce przed agentami zachodnich służb i tu przygotowywali kolejne zamachy. Dzięki tajnym układom z peerelowskimi służbami cywilnymi i wojskowymi czuli się w Polsce nietykalni. Omijali procedury wizowe, przysyłali rannych bojowników na odpoczynek, otrzymywali stypendia, otwierali własne firmy, handlowali bronią, a na nielegalnych interesach z państwowymi przedsiębiorstwami zarabiali miliony dolarów.

Dzięki drobiazgowym poszukiwaniom archiwalnym autorowi udało się zrekonstruować najważniejsze siatki terrorystyczne operujące na terenie komunistycznej Polski oraz naświetlić okoliczności ich sekretnych powiązań z funkcjonariuszami aparatu bezpieczeństwa PRL.

Dla kogo:
Na podstawie m. in. dokumentów z Archiwum IPN, Archiwum MON, Archiwum Akt Nowych i Archiwum MSZ w sposób przystępny dla przeciętnego czytelnika nie znającego kulisów funkcjonowania służb specjalnych PRL autor opisuje przykłady terroryzmu krajowego – dokonywanego przez Polaków oraz terroryzmu międzynarodowego, którego sprawcami byli obcokrajowcy. Po książkę sięgną czytelnicy zainteresowani: okresem zimnej wojny, sensacyjnymi dokumentami polskiego wywiadu, bezpieczeństwem międzynarodowym w perspektywie historycznej, reportażami śledczymi, światowym terroryzmem.

Dr Przemysław Gasztold (ur. 1985), politolog z zacięciem historycznym, absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie. Stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2013). Specjalizuje się w historii zimnej wojny, w tym w specyfice partii komunistycznych, międzynarodowym terroryzmie, stosunkach PRL z krajami Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej oraz historią służb wywiadowczych. Autor m.in. monografii Koncesjonowany nacjonalizm. Zjednoczenie Patriotyczne „Grunwald” 1980-1990 (Warszawa 2012, Nagroda Historyczna tygodnika „Polityka” za debiut 2013). Współautor tomu (razem z M. Trentinem i J. Adamcem) Syria During the Cold War. The East European Connection, (Lynne Rienner Publishers 2014). Organizator międzynarodowego seminarium “In the Shadow of the Cold War. Domestic and International Terrorism in the Former Communist Countries” (2015), uczestnik konferencji “Need to Know” poświęconych historii i działalności służb wywiadowczych. Współredaktor (razem z A. Hännim i T. Rieglerem) tomu “States and Terrorism in the Cold War: Myth and Reality” (w przygotowaniu).


Źródło:


Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
ISBN: 9788301192389
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 424


czwartek, 11 maja 2017

Publikacje Muzeum Narodowego w Gdańsku (Cz. 1)



„Grzech. Obrazy grzechu w sztuce europejskiej od XV do początku XX wieku”
(album wystawy)


Niezwykle pasjonujący i zawsze aktualny problem grzechu jest przez sztukę europejską podejmowany od ponad 2000 lat w powiązaniu z tematem cnót i dobrych uczynków, które przeciwdziałają złu. Jak daleko sięga pamięć ludzkości, tak od zawsze dobro walczy ze złem; raz zwycięża jedno, innym razem – drugie.

Gdańska wystawa ukaże różne konotacje i postaci grzechu: religijne, społeczne, polityczne, obyczajowe czy filozoficzne. Oczywiście, nie da jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czym jest grzech, ale pomoże uważnemu widzowi w zrozumieniu i nazwaniu przejawów grzechu oraz będących w jego opozycji cnót. Organizatorzy wystawy mają nadzieję, że dla zwiedzających będzie ona zaczynem do refleksji nad obrazowaniem grzeszności w sztuce dawnej – w malarstwie, rzeźbie i grafice, poza tym prezentowane dzieła sztuki powinny skłonić do przemyśleń nad postawami i dylematami moralnymi czasów współczesnych. Do dziś wiele motywów sztuki dawnej nie straciło na aktualności. Nadal gnębi nas pytanie i troska o to, co człowiek czyni z własną moralnością i religijnością oraz jaką przyjmuje postawę wobec ich braku.




Oblicze grzechu było i jest widziane przez pryzmat religii. Filarami europejskiej tradycji rozumienia grzechu były judaizm i chrześcijaństwo. Autorzy wystawy sięgają także do kultury antycznej i jej rozumienia występków moralnych i zła. Trzy wyznania chrześcijańskie są szczególnie ważne w nowożytnym obrazowaniu i rozumieniu grzechu z punktu widzenia teologicznego. Są to: prawosławie, katolicyzm i protestantyzm, których ikonografia także znajdzie swoje przykłady na wystawie.

Walka z grzechem to wieczna walka z diabłem i jego zastępami, posłańcami i personifikacjami. Ikonografia Sądu Ostatecznego, a więc potępienia, odkupienia i zbawienia zajmie ważną część wystawy, która zostanie zbudowana wokół najcenniejszego eksponatu Muzeum Narodowego w Gdańsku, jakim jest tryptyk Sąd Ostateczny Hansa Memlinga. Jest to jeden z ważniejszych motywów w sztuce chrześcijańskiej od średniowiecza. Obrazy grzechu mają szczególnie mocne umocowanie w sztuce nowoczesnej. Grzech chętnie był ilustrowany na przełomie XIX i XX wieku, kiedy jednoznacznie kojarzył się z wizerunkiem upadłych kobiet, niemoralnych mężczyzn. Wskazywano zło, jakie niosła cywilizacja wielkomiejskiego życia i jego występnych pokus.




Na wystawie zgromadzono ponad 300 wybitnych dzieł sztuki. Pochodzą z muzeów zagranicznych i polskich. Godnym odnotowania jest fakt sprowadzenia przy tej okazji do Gdańska rzadko oglądanej przez polską publiczność kolekcji aż 42 znamienitych dzieł europejskiego malarstwa z Siedmiogrodu (Narodowe Muzeum Brukenthala w Sibiu, Rumunia). Będzie można zatem obejrzeć płótna znanych mistrzów malarstwa niderlandzkiego, flamandzkiego, holenderskiego, włoskiego i niemieckiego, takich jak Albrecht Bouts, Marinus van Reymerswaele, Pieter Bruegel II, Frans Floris de Vriendt, Cornelis Cornelisz van Haarlem, Jacob Jordaens, Hendrick Goltzius, Joachim Wtaewel, Abraham Janssens, Frans Snyders, Dawid Teniers II, Leonaert Bramer, Hendrick van Balen, Peeter I Gysels, Jan Gerritsz van Bronkhorst, Frans van Mieris, Paul Juvenal, Hans von Aachen, Georg Hinz, Johann Rottenhammer, Johann Heinrich Schönfeld, Jan Carl Loth, Lorenzo Lotto, Cavalier ďArpino, Alessandro Turchi i Alessandro Magnasco.

Warto dodać, że po raz pierwszy mury Siedmiogrodu opuści także perła niderlandzkiego miniatorstwa – słynny brewiarz brukentalski z początku XVI wieku. Podziwiać będzie można również dzieło Otta van Veen, nauczyciela Rubensa, sprowadzone z Budapesztu (Szépművészeti Múzeum). Jest to jedyny zachowany obraz z pierwszego cyklu malarskiego doby nowożytnej dotyczącego prac Herkulesa. Ponadto na wystawie znajdą się prace innych znanych malarzy i grafików europejskich, takich jak Albrecht Dürer, Lucas Cranach, Vredeman de Vries, Abraham Bloemaert, Carel van Mander, Hieronymus Francken I, Hieronymus Wierix, Martino Altomonte, Rembrandt, Cornelis Saftleven, Jan Saenredam, Rubens, Adriaen van Stalbemt, Benjamin Cuyp, Frans Snyders, Jan Miense Molenaer, Sebastiano Ricci, Giambattista Tiepolo, Salvator Rosa, Castiglione, Giovanni Benedetto, Hans Rotterhammer, Jan Carl Loth, Francisco de Goya, Edvard Munch, Max Klinger, Karl Friedrich Lessing i Lovis Corinth. Na wystawie nie zabraknie obrazów polskich artystów: Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Artura Grottgera, Aleksandra Gierymskiego, Henryka Siemiradzkiego, Józefa Mehoffera, Franciszka Kostrzewskiego, Wojciecha Weissa, Vlastimila Hofmana, Władysława Podkowińskiego, Bruno Schultza, Stanisława Ignacego Witkiewicza i Stanisława Lentza.




Wystawa została podzielona na działy, w których będą przedstawione różnorodne obrazy obyczajowości dawnej Europy. Prezentacja ma wskazać, że grzech i strach przed grzechem zawsze były obecne w kulturze i w religijności europejskiej, a mądrość traktowano jako antidotum na zło. W ten sposób podkreślano ludzkie dostojeństwo wobec nieprawości. W tym rozumowaniu kierowanie się wiedzą i mądrością, a nie emocjami, wynosiło człowieka na wyżyny ducha. Tak samo jest ze sztuką, która pragnie ukazywać moc duchową człowieka i wyżyny jego możliwości.

Wystawa została przygotowana we współpracy z Muzeum Narodowym we Wrocławiu i Muzeum Narodowym Brukenthala w Sibiu (Rumunia) oraz Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie. W projekcie biorą również udział: Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Muzeum Zamek Królewski w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Narodowe w Warszawie, a także Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze.

Źródło:

Album dostępny w sklepie internetowym Muzeum Narodowego w Gdańsku:


Wydawca: Muzeum Narodowe w Gdańsku
ISBN: 978-83-63185-33-6
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 422


środa, 10 maja 2017

„Polska znana i mniej znana”



Elżbieta Dzikowska „Polska znana i mniej znana”


Czy wiedzą Państwo, gdzie Biecz, a gdzie Giecz? Co to takiego Futoma i z czego słynie? A w czym Sandomierz Rzym przypomina? Albo gdzie starowierców szukać? Odpowiedzi na te i inne tego typu pytania znajdziemy w tej książce. Jest to bowiem przewodnik po Polsce, ale nietypowy, bo po miejscach mało znanych bądź w ogóle nieznanych, o których istnieniu się wie, jeśli akurat mieszka się w pobliżu...




„Polska znana i mniej znana" to sporo historii i fachowych opisów architektury czy malarstwa (nic dziwnego – przecież Autorka jest historykiem sztuki), ale także liczne opowieści, legendy, anegdoty czy rozmowy z mieszkańcami. I, oczywiście, mnóstwo niepowtarzalnych zdjęć. Jest to niewątpliwie przewodnik wyjątkowy i – oby okazał się użyteczny podczas wakacyjnych wojaży!




Źródło:

Wydawca: Bernardinum
ISBN: 978-83-7823-392-3
Rok wydania: 2014
Liczba stron: 312




Elżbieta Dzikowska „Polska znana i mniej znana 2”


Od Suwałk po Gliwice, od Szczecina po Lublin, samochodem, pieszo, kajakiem… Już po raz drugi będziemy wraz z Elżbietą Dzikowską przemierzać Polskę, ale znów nie tę znaną z przewodników i reklam biur podróży, tylko tę rzadko odwiedzaną, zapomnianą i – jak się okazuje – niedocenianą. Będziemy mieć do wyboru liczne szlaki – a to z cegły i kamienia, a to polichromii, a to templariuszy. Przejdziemy suchą nogą przez Morze Czerwone, odkryjemy kilka zrujnowanych pałaców w okolicach Stargardu, posiedzimy przy ognisku nad Wigrami, dowiemy się, co porabiali w Polsce znakomici kompozytorzy Karol Maria von Weber i Franciszek Liszt…




„Polska znana i nieznana II” to kolejny przewodnik pełen nie tylko rzetelnych informacji, ale i opowieści. Zarówno tych z przeszłości, jak i zupełnie współczesnych. Historie tragiczne przeplatają się tutaj z zabawnymi. Zatem jeśli nie mają Państwo pomysłu na wakacyjne lub choćby weekendowe wypady – warto sięgnąć po tę książkę i poszukać w niej podpowiedzi. Z pewnością coś się znajdzie.




Źródło:

Wydawca: Bernardinum
ISBN: 978-83-7823-753-2
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 360


ELŻBIETA DZIKOWSKA (urodzona w Międzyrzecu Podlaskim) – historyk sztuki, sinolog, reżyser i operator filmów dokumentalnych, podróżniczka, autorka wielu książek, programów telewizyjnych, audycji radiowych, artykułów publicystycznych oraz wystaw sztuki współczesnej. Wraz z mężem, Tonym Halikiem, zrealizowała około 300 filmów ze wszystkich kontynentów dla Telewizji Polskiej oraz prowadziła cieszący się dużym zainteresowaniem podróżniczy program telewizyjny „Pieprz i wanilia".


Elżbieta Dzikowska zachęca do podróży po Polsce i odkrywania nieznanych dotąd zakątków



wtorek, 9 maja 2017

„Umundurowanie Wojska Polskiego w latach 1830 – 1831”



„Umundurowanie Wojska Polskiego w latach 1830 – 1831. 
Powstanie Listopadowe. Poznań 1831”


Album 24 litografii przedstawiających mundury pułków Wojska Polskiego z czasu Powstania Listopadowego. Autorem rysunków i litografii jest Teofil Mielcarzewicz (1807-1879) – rysownik i litograf poznański, właściciel zakładu litograficznego, członek Towarzystwa Sztuk Pięknych, ilustrator „Przyjaciela Ludu”. Litografie odbito zaś w poznańskim zakładzie litograficznym Karola Antoniego Simona (zm. 1841).




Na kolorowanych akwarelą tablicach przedstawiono umundurowanie pułków pieszych i pułków jazdy Wojska Polskiego z czasów wojny polsko-rosyjskiej 1830-1831 r., m.in.: portret generała Skrzyneckiego, Pułk Grenadierów, Pułk 1 Strzelców Konnych, Pułk 1 Ułanów, Pułk 3 Strzelców Pieszych, Pułk Karabinierów, Artyleria konna Gwardii, Artyleria piesza, weterani, Legia Nadwiślańska, Krakusi, Saperzy, Mazurzy, Pułk Jazdy Ochotników Poznańskich. Pod rycinami tekst objaśniający w języku polskim i francuskim.
  



Album wydawniczo nie posiadał karty tytułowej. Przed rycinami dołączono kartę z ręcznie wykonanymi wizerunkami odznaczenia polskiego (Krzyż Virtuti Militari ustanowiony w roku 1742 przez Stanisława Augusta Poniatowskiego) i rosyjskiego (Cesarski i Królewski Order Orła Białego ustanowiony ukazem cara Mikołaja I w roku 1831 – po upadku powstania). Zaplamienia oprawy, na tablicach miejscami drobne zażółcenia i zabrudzenia, tak, jak w oryginale. Według „Empireum” Waldemara Łysiaka „album Mielcarzewicza stanowi niebywałą rzadkość”.




Źródło:


24 kartony - litografie kolorowane akwarelą w stosownej tece.
Format: 33 x 26,5 cm, karton litograficzny 300 g/cm2.
Wydawca: Wydawnictwo Młotkowski