"Spotkania z Zabytkami" numer 11-12/2018

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Numer listopadowo-grudniowy powstał we współpracy z Biurem Stołecznego Konserwatora Zabytków oraz warszawskimi muzeami: Muzeum Narodowym i Muzeum Warszawy, stąd jak zwykle pod koniec roku nieco więcej w nim tematów stołecznych. Co w numerze? Na wstępie znajdą Państwo artykuł „Wielkie oczekiwanie – wydarzenia, znaki i symbole w latach przed odrodzeniem się Polski” autorstwa Jerzego Miziołka (od niedawna dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie), następnie zaś omówiona została „Warszawa lat trzydziestych” w ujęciu Mai i Jana Łozińskich, a dalej przeczytać można tekst poświęcony pierwszej powojennej wystawie Muzeum Narodowego w Warszawie zatytułowanej „Warszawa oskarża”, napisany przez Aleksandrę Przeździecką-Kujałowicz (lekturę tego artykułu warto uzupełnić o materiał filmowy: http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/4519).

Przytaczamy tekst Rekomendacji Warszawskiej w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego, ogłoszony w maju br. podczas konferencji „The challenges of World Heritage recovery. International conference on reconstruction”. Tematy stołeczne kontynuujemy w tekstach: „Niezwykłe odkrycie w kościele św. Jakuba Apostoła w Tarchominie”, „W służbie Posejdona” (o warszawskich komorach wodnych), „Warszawskie parki kulturowe” i „Pałac na śródmiejskiej wyspie” (to pałac Przebendowskich/Radziwiłłów – siedziba Muzeum Niepodległości, która jest obecnie remontowana). Miłośników architektury wojskowej może zainteresować tekst „Zabezpieczenie działobitni Cytadeli Warszawskiej”. W ramach „Akcji cmentarze” przybliżamy cmentarz ewangelicki na Golędzinowie. Powraca też temat metaloplastyki – szyldów reklamowych na warszawskim Starym Mieście. Zachęcamy do odwiedzenia trwających wystaw: „Krzycząc: Polska! Niepodległa 1918” (MNW), „Rzeczy warszawskie” (MW), „Migracje. Sztuka późnogotycka na Śląsku” (Muzeum Narodowe we Wrocławiu). W okresie przedświątecznych zakupów prezentujemy także wybór nowości wydawniczych, które mogą sprawić trochę radości pod choinką. Serdecznie zapraszamy do lektury!

Spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/69

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

"Spotkania z Zabytkami" numer 9-10/2018

 W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Najnowszy numer „Spotkań z Zabytkami” otwierają teksty poświęcone warszawskiej Pradze. Ulica Wileńska, kamienica przy Kłopotowskiego 38, działalność Ksawerego Konopackiego, Praski Park Kulturowy, rewitalizacja dzielnicy, okoliczne galerie sztuki – to szerokie spektrum tematów, jakie podjęli autorzy w celu pokazania charakteru tej dzielnicy, przedstawienia jej historii i perspektyw rozwoju. Następnie przenosimy się do odległego Szczebrzeszyna – dzięki artykułowi o rzadkim i jedynym zachowanym na terenie Polski przykładzie cyklu scen inspirowanych tekstem „Objawienia św. Jana”, czyli o niedawno odkrytych freskach z cerkwi Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny.

Ciekawym przykładem swoistego dialogu między twórcami różnych epok jest tekst „Teofil Lenartowicz o inspiracjach sztuką renesansu w korespondencji z przyjaciółmi”. Dalej przeczytamy o symbolicznych dla Polaków budynkach oraz pomnikach Lwowa, o miejscowości Jeruzal i jej okolicach, o twórczości działającego we Wrocławiu na przełomie XIX i XX w. Emila Noellnera czy o zagadkowym srebrnym pojemniczku ozdobionym wizerunkiem damy z gronostajem. Artykuł zatytułowany „Muzeum ciszy” poświęcony jest z kolei wybranym ekspozycjom w muzeach martyrologicznych w Polsce i na świecie. Przedstawiono też nowe wystawy stałe w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i Muzeum Miasta Łodzi…

Spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/68 

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

„Rzym. Wędrówki z historią w tle”

Bożena Fabiani „Rzym. Wędrówki z historią w tle”

Rzym. Wędrówki z historią w tle to bardzo osobista książka Bożeny Fabiani o mieście, w którym stale się coś rodziło, coś przekształcało, coś zapadało pod ziemię. To opowieść o osłoniętych tajemnicą dziejach najstarszych kościołów i innych zabytków, dziejach odczytywanych wciąż na nowo przed kolejne pokolenia badaczy. Spacerując po Wiecznym Mieście, trzeba patrzeć zarówno w górę, żeby nie przegapić na przykład uroczych kapliczek maryjnych na murach, jak i pod nogi, bo przeszłość w wielu miejscach zapadła się głęboko pod ziemię i trzeba za nią tam powędrować.

Rzym to miasto jedyne w swoim rodzaju; tu każdy kamień ma coś do powiedzenia – głazy pod stopami na via Appia sprzed dwóch tysięcy lat, czy niewiele od nich młodsze, niedawno zdjęte i wymienione na nowe, dachówki na bazylice Santa Maria Maggiore; ocalone dedykacje na pogańskich świątyniach i epitafia z katakumb; fasady bazylik i kardynalskich pałaców ze swymi herbami na frontonie, obficie zdobione wewnątrz; zwalone kolumny czy ukryte pod ziemią i mozolnie odkopywane pozostałości pierwszych kościołów. Niemal na każdej ulicy jest kościół, w którym można znaleźć coś ciekawego. To niewyczerpana kopalnia. Życia nie starczy na obejrzenie tego wszystkiego, nawet gdyby się tam urodzić, stale mieszkać, być archeologiem i mieć wstęp do podziemi i do skarbów sztuki w prywatnych apartamentach.

Autorka oprowadza czytelników po Rzymie, przedstawiając wybrane epizody z dziejów miasta: od narodzin chrześcijaństwa do baroku, całkiem wyjątkowo sięgając nieco głębiej w czasy starożytne. Kładzie nacisk na zabytki wczesnochrześcijańskie, by powiązać je z okolicznościami narodzin chrześcijaństwa, a następnie pokazać ich późniejsze losy, opisując Rzym papieży. Opowieść kończy na wieku XVII – trzy ostatnie rozdziały książki są poświęcone Rzymowi doby baroku. Bożena Fabiani nasyca tekst rozmaitymi szczegółami dotyczącymi mody, obyczajów, malarzy, przestępstw i egzekucji. Dzięki temu pokazuje życie miasta z bliska, objaśnia okoliczności, w jakich powstało to wszystko, co po wiekach trafiło do przewodników.

Bożena Fabiani, absolwentka Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (1963), doktor nauk humanistycznych (1974), długoletni wykładowca historii kultury w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1975–2005), historyk, pisarka, poetka, pedagog, nauczyciel akademicki, tłumaczka i popularyzatorka wiedzy o sztuce. Autorka książek historycznych, artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz utworów poetyckich. W kręgu jej zainteresowań znajdują się: kultura i sztuka baroku, dzieje chrześcijańskiego Rzymu, kultura staropolska oraz biografie najbardziej znanych artystów. Od lat popularyzuje zagadnienia z zakresu historii sztuki na antenie 2 Programu Polskiego Radia w audycji Ewy Prządki „W stronę sztuki”. Część z tych gawęd – przejrzana i rozszerzona – znalazła się w serii książek „Gawędy o sztuce”.

Źródło:

https://ksiegarnia.pwn.pl/Rzym.-Wedrowki-z-historia-w-tle,747053356,p.html

Wydawca: PWN

Seria wydawnicza: Gawędy o sztuce

ISBN: 978-83-01-19939-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 528

"Spotkania z Zabytkami" numer 7-8/2018

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Co można znaleźć w numerze 7-8, 2018, który ukazał się na początku sierpnia? Część artykułową otwiera tekst „Gdynia – dziedzictwo modernizmu”, przygotowany przez jednego z uczestników i prelegentów 6. Międzynarodowej Konferencji „Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni. Architektura XX w. – badania i popularyzacja”, wybitnego znawcę tego tematu prof. Andrzeja Szczerskiego (Instytut Historii SztukiUJ w Krakowie). Artykuł jest prezentacją „w pigułce” nie tylko narodzin nowego stylu w architekturze światowej – modernizmu, ale także opisem fenomenu, jakim w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. była dobrze przemyślana i konsekwentnie realizowana w tym nurcie zabudowa Gdyni – wtedy młodego, prężnie rozwijającego się portowego miasta, „okna na świat”, jak mawiano o nim w dwudziestoleciu międzywojennym.

Następnie cofamy się o kilka wieków w artykule „Gotycka rzeźba »Madonna Jackowa« i jej barokowa kopia”, aby przekonać się, co łączy figurę z klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie z obiektem ze zbiorów Muzeum Historii Religii we Lwowie. O zawiłych losach – nie wiadomo, czy nie bezpowrotnie utraconych – dzieł sztuki i zabytków z prywatnych zbiorów opowiada tekst „Ocalone i utracone. O Leopoldzie Binentalu i jego kolekcji”. Miłośnikom architektury mogą przypaść do gustu teksty: „Założenie dworskie w Brześcach”, „Mauzoleum wodza Legionów” (o Winnej Górze, dobrach Jana Henryka Dąbrowskiego) i „Konfederaci na Podolu” (artykuł z cyklu „Spotkania na Wschodzie” przybliża obiekty architektury i miejsca upamiętniające wydarzenia historyczne w Barze i Kamieńcu Podolskim). Dalej przenosimy się do warsztatu konserwatora, aby poznać tajniki konserwacji i restauracji malowideł ściennych. Wspominamy także o jubileuszu 50-lecia Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju oraz o trwających wystawach: portretów Marcella Bacciarellego na Zamku Królewskim w Warszawie, monograficznej Józefa Brandta w Muzeum Narodowym w Warszawie, kolekcji Grażyny i Jacka Łozowskich w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie i zegarów słonecznych w pałacu Zamoyskich w Kozłówce. Przypominamy też o cennych darach i powrotach utraconych dzieł, które wzbogaciły w ostatnim czasie zbiory polskich muzeów.

Spis treści: 

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/67

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

„Raport artinfo.pl 2018”

„Raport artinfo.pl 2018”

Pierwszy tak szczegółowo opracowany raport na temat kondycji rynku dzieł sztuki w Polsce. Obejmuje wnikliwą analizę rynku w 2017 i na początku 2018 roku oraz prognozę na cały rok 2018. Raport to odpowiedź Artinfo na rosnące zapotrzebowanie na profesjonalną informację opisującą rozwijający się rynek sztuki w Polsce. Zespół portalu Artinfo.pl opracował pionierskie kompendium wiedzy, które stanie się podstawowym narzędziem dla wszystkich uczestników rynku.

Główne ustalenia Raportu - Rynek aukcyjny w 2017 roku: 

• Obroty domów aukcyjnych wzrosły w ciągu roku o 28% i wyniosły rekordowe 214,1 mln zł.

• Przeprowadzono największą liczbę aukcji w historii: 284.

• Aukcje organizowało 49 podmiotów - domy aukcyjne i galerie. 

• Padł nowy rekord cenowy wszech czasów - „Macierzyństwo” Stanisława Wyspiańskiego wylicytowano w Desie  Unicum za 4 366 000 zł. W ciągu roku doszło do 20 transakcji powyżej 1 mln zł. 

• Liderzy na rynku aukcyjnym dzieł sztuki to Desa Unicum (43,7% udział w rynku), Polswiss Art (19,9%), Agra-Art (10,7%), Sopocki Dom Aukcyjny (7%) i Libra (5%). 

• Równowaga w strukturze sprzedaży (sztuka współczesna 51,5%, sztuka dawna 48,5%). 

• Warszawa niezmiennie najważniejszym centrum aukcji dzieł sztuki (90,6% obrotów). 

• Malarstwo stanowi najważniejszą grupę sprzedanych obiektów (80,3% obrotów rynku). 

• Rynek jest coraz bardziej dostępny dla nowych uczestników. Blisko 1/3 transakcji dokonano w cenach do 1 tys. zł, a blisko 3/4 transakcji w cenach do 5 tys. zł. 

• Najdrożsi artyści tworzący przed 1945: Stanisław Wyspiański, Jan Matejko, Mojżesz Kisling, Józef Chełmoński, Henryk Hayden. 

• Najdrożsi artyści współcześni w 2017 roku: Wojciech Fangor, Magdalena Abakanowicz, Ryszard Winiarski, Tadeusz Kantor, Henryk Stażewski, Tadeusz Brzozowski. 

• Najdrożsi artyści (sztuka młoda i aktualna): Sandra Arabska, Daniel Pawłowski, Adam Bakalarz, Wojciech Brewka, Ada Plucha.

• Przybyło 218 nowych transakcji w rankingu Artinfo TOP 1000 - liście tysiąca największych sprzedaży aukcyjnych w Polsce od 1989 roku. Łączna wartość obiektów wynosi blisko pół miliarda złotych! 

Ponadto w Raporcie znajdą Państwo m.in.: 

• rankingi artystów i największych transakcji, 

• ranking Artinfo Top 1000 - zawierający 1000 obiektów najdrożej sprzedanych po 1989 roku na polskim rynku (www.artinfo.pl/TOP1000), 

• analizę rynkową wiodących artystów - Wojciecha Fangora i Jacka Malczewskiego, 

• analizę artystów tworzących na rynku sztuki młodej i aktualnej - Wojciecha Brewki oraz Gossi Zielaskowskiej, 

• część publicystyczną (wywiad z prezesem domu aukcyjnego Desa Unicum oraz tekst Janusza Miliszkiewicza „Polski Nobel w dziedzinie kolekcjonerstwa”), 

• prezentacje 23 domów aukcyjnych. 

  

Najważniejszy raport o polskim rynku sztuki 

  

• 256 stron 

• 75 rankingów 

• 55 wykresów 

• ponad 200 barwnych reprodukcji

Raport do nabycia w salonach EMPIK oraz w siedzibie Artinfo przy ul. Dzielnej 3 w Warszawie. 

Dostępny także w sprzedaży wysyłkowej - zamówienia przyjmowane mailowo:  raport@artinfo.pl

Źródło:

http://www.artinfo.pl/pl/publikacje/artinformacje/raport-artinfo-pl-2018

Wydawca: artinfo.pl

ISBN: 978-83-61706-50-2

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 253

"Spotkania z Zabytkami" numer 5-6/2018

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

- ARCHITEKTURA: międzywojenny klasycyzm akademicki w Krakowie; Koźminek (dziś wieś, dawniej miasto); windy w kamienicach z początku XX w. na przykładzie Wiednia;

- HISTORIA: krakowskim szlakiem konfederatów barskich; historia na głazach zapisana (kamienne upamiętnienia w okolicach Elbląga);

- POSTACIE I DZIEŁA SZTUKI: Wincenty Pol i figurka Madonny Jackowej; obrazy Jana Ciąglińskiego; projekty architektoniczne Władysława Horodeckiego; Marek Szwarc i Eugenia Markowa − przestrzenie wspólnoty (mało znana kolekcja ze zbiorów Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN); „Dama z gronostajem” w świecie kolekcjonerskich monet i gadżetów.

- WYSTAWY: „Życie sztuką. Gołuchów Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej” w Muzeum Narodowym w Poznaniu; „Rewolucja w sypialni” (o biedermeierowskich meblach) w Muzeum Narodowym we Wrocławiu; Mała Jadalnia rodziny Poznańskich (wystawa stała w Pałacu Poznańskich, Oddział Muzeum Sztuki w Łodzi); „Sztuka konserwacji – konserwacja sztuki” w Zamku Królewskim na Wawelu (temat z okładki);

- WYDARZENIA: III Ogólnopolska Konferencja Oprawoznawcza; co się dzieje w Muzeum Książąt Czartoryskich?

Spis treści: 

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/66

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

"Spotkania z Zabytkami" numer 3-4/2018

 W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Wizerunek „Damy z gronostajem” Leonarda da Vinci towarzyszy naszej redakcji już od pierwszego numeru, stając się z czasem czymś w rodzaju logo „Spotkań z Zabytkami”. Zamieszczony był nie tylko na okładce debiutanckiego wydania pisma, ale także na okładce jubileuszowego numeru pięćdziesiątego i na pierwszej stronie kalendarza ściennego wydanego z okazji numeru setnego, był też stałym motywem zdobniczym przy leadzie w dziesięciu kolejnych dodatkach specjalnych „Spotkań z Zabytkami”, przygotowanych z okazji 200-lecia muzealnictwa w Polsce (numery 3-12, 2001), ilustrował również artykuł autorstwa Janusza Wałka na temat tego arcydzieła (nr 3-4, 2010). Z kolei w 2003 r. opublikowaliśmy krótki tekst „Spotkanie”, w którym opisane zostało niezwykłe tête-à-tête Hieronima Skurpskiego (1914-2006), artysty malarza, rysownika i muzealnika, „z wielkim dziełem Leonarda, po wielu latach”, które stało się inspiracją do namalowania przez niego reprodukowanego w naszym piśmie obrazu (nr 10, s. III okładkowa).

Słabość redakcji do „Damy z gronostajem” nie jest jednak głównym powodem złamania w tym numerze zasady prezentowania jak największej różnorodności tematów – tym razem zamieszczamy dwa obszerne artykuły dotyczące arcydzieła Leonarda (s. 4-21) i jeden krótszy na temat wystawy poświęconej temu twórcy, w innym wszak kontekście, jako wizjonerowi i wynalazcy (s. 22-24). Podstawowy powód tej rozszerzonej prezentacji to fakt, że w 2019 r. cały kulturalny świat obchodzić będzie pięćsetną rocznicę śmierci tego bodaj najwybitniejszego w dziejach ludzkości artysty. Mając nadzieję, że również w Polsce nie zapomnimy o twórcy najcenniejszego ze znajdujących się w naszych zbiorach dzieła sztuki malarskiej, w ten nietypowy sposób zapowiadamy zbliżające się wydarzenia Światowego Roku Leonarda da Vinci.

A co poza tym w numerze? W dziale „Z wizytą w muzeum” publikujemy artykuł na temat wystawy „Paderewski” (17 lutego − 20 maja 2018), pierwszej z trzech ekspozycji czasowych zapowiedzianych przez Muzeum Narodowe w Warszawie w ramach obchodzonej w bieżącym roku 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Dwie pozostałe – „Józef Brandt 1841-1915” (22 czerwca − 30 września 2018) i „Niepodległa 1918” (26 października − 27 stycznia 2019) – omówione zostaną na naszych łamach niedługo po ich otwarciu. (Wojciech Przybyszewski)

Spis treści: 

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/65 

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

"Spotkania z Zabytkami" numer 1-2/2018

 W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Z okładki nowego numeru 1-2, 2018, spod siatki spękań spogląda na nas Dalila z XVIII-wiecznego obrazu „Pojmanie Samsona”. Muzeum Zamkowe w Pszczynie przed opracowaniem programu konserwatorskiego oddało obraz do dyspozycji specjalistów z Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ). Efekty ich działań można prześledzić w artykule poprzedzonym wprowadzającym tekstem „LANBOZ – piętnaście lat badań interdyscyplinarnych w Muzeum Narodowym w Krakowie”.

Skoro o konserwacji mowa, czasopismo otwiera wywiad z prof. Jakubem Lewickim, Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Po rozmowie następuje artykuł o niezwykle ciekawych nowożytnych gdańskich przedprożach (przybliżmy: „mianem przedproża określamy okolony balustradami, podpiwniczony taras, który wzniesiony ponad poziom ulicy rozciąga się przed fasadą domu, zajmując zazwyczaj całą jej szerokość. Na taras prowadzą kilkustopniowe schody, ujęte u podstawy słupkami bądź kamiennymi kulami”). „Rustykalna idylla” to tekst poświęcony grafikom Anieli Cukier (1900-1944), która upodobała sobie małomiasteczkową architekturę i wiejskie pejzaże.

W kolejnych tekstach m.in. wspomnienie zdobycia Oczakowa (1788), kościół ewangelicki w Pokoju, pałac w Kocku, łóżko à la polonaise, historia Amalii Krieger (1846-1928) – właścicielki krakowskiego zakładu fotograficznego oraz pytanie o to, „czy obraz można przeczytać”. Tradycyjnie zachęcając do zwiedzania muzeów, wybraliśmy tym razem Thesaurus Cracoviensis – Centrum Interpretacji Artefaktów, czyli nowy oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, pokaz „Józef Szermentowski – Franciszek Kostrzewski. Uczeń i pierwszy mistrz” w Muzeum Narodowym w Kielcach, wystawę „Goci. Barbarzyńscy zdobywcy Europy” w Willi Caro, Oddziale Muzeum w Gliwicach i ekspozycję „Seweryn Mielżyński” w Muzeum Narodowym w Poznaniu.

Spis treści: 

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/64

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

"Spotkania z Zabytkami" numer 11-12/2017

 W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Tradycyjnie już ostatni numer w roku poświęcony jest niemal w całości zabytkom Warszawy. Artykuł otwierający numer jest próbą odpowiedzi na pytanie „Kim byli i jak żyli malarze w Warszawie za panowania Stanisława Augusta”. W tytule kolejnego tekstu – „Szklany pająk u sufitu” – Czytelnicy mogą się domyślić opowieści o zabytkowych żyrandolach. Muzealnictwo to tym razem m.in. „Muzeum Warszawy – modernizacja przestrzeni i nowa wystawa”, „Biedermeier – nowe spojrzenie” (czyli o czasowej ekspozycji w MNW), „Węgierscy moderniści w Zamku Królewskim w Warszawie” czy udostępnione niedawno „Magazyny zbiorów w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie”.

Wśród tematów architektonicznych znalazły się teksty o spichlerzu w Wilanowie i o zabytkowej klatce schodowej w gmachu Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Rossya” w Warszawie. Wyroby rzemiosła reprezentują tak różne zbiory przedmiotów jak tradycyjne sprzęty do wypieku chleba przechowywane w muzeach etnograficznych i srebrna neogotycka zastawa stołowa rodziny Kelchów. W sto osiemdziesiątą rocznicę urodzin i sto pięćdziesiątą śmierci wspominamy twórczość Artura Grottgera, a kończąc Rok Rzeki Wisły, omawiamy „Wiślane porty stolicy”.

Spis treści: 

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/63 

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

Publikacje Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

Maria Anna Potocka (red.) „Wilhelm Brasse. Fotograf. 3444. Auschwitz 1940–1945”

Inspiracją dla projektu Wilhelm Brasse. Fotograf. 3444. Auschwitz 1940–1945 była wystawa Obok. Polska – Niemcy. 1000 lat historii w sztuce zorganizowana przez Zamek Królewski w Warszawie wspólnie z Martin-Gropius-Bau z okazji pierwszej polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Anda Rottenberg, kurator wystawy, zaprosiła Marię Annę Potocką, dyrektor MOCAK-u, do udziału w tym niezwykłym wydarzeniu.

Wilhelm Brasse w bramie obozu, lipiec 2010 r.

W marcu 2010 roku Maria Anna Potocka przeprowadziła z Wilhelmem Brassem wywiad. Jego efektem jest książka, którą stanowią zredagowane opowieści więźnia i głównego fotografa Auschwitz, oraz film zawierający fragmenty wywiadu. Książka została opatrzona między innymi wstępem historyka Teresy Wontor-Cichy z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, która również opracowała tekst naukowo. Publikacja jest bogato ilustrowana zdjęciami z archiwum Wilhelma Brassego, Archiwum Fotograficznego Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Yad Vashem.

Książka wraz z filmem zostały opublikowane również w języku niemieckim i angielskim. Wilhelm Brasse urodził się w Żywcu w roku 1917. Jego ojciec był Austriakiem, a matka Polką. Przed wojną pracował jako portrecista w zakładzie fotograficznym w Katowicach. Za odmowę wstąpienia do Wehrmachtu został uwięziony w Oświęcimiu, gdzie od 1941 do 1945 roku pracował w Służbie Rozpoznawczej jako fotograf. Wykonał kilkadziesiąt tysięcy zdjęć więźniów, kilkaset portretów esesmanów i dokumentację kilku eksperymentów pseudomedycznych. Po wojnie wrócił do Żywca, gdzie mieszka do dzisiaj.

Publikacji towarzyszy 43-minutowy film na płycie DVD.

Źródło:

https://www.mocak.pl/wilhelm-brasse-fotograf-3444-auschwitz-1940-1945

Wydawca: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

ISBN: 978-83-62435-04-3

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 128

Delfina Jałowik (red.) „Polska – Izrael – Niemcy. Doświadczenie Auschwitz dzisiaj”

W lipcu 2015 nakładem MOCAK-u ukazało się tłumaczenie książki Jürgena Kaumköttera Śmierć nie ma ostatniego słowa poświęconej twórczości artystów, którzy w okresie istnienia III Rzeszy znaleźli się w gettach i obozach koncentracyjnych. Natomiast najnowsza publikacja Muzeum stanowi refleksję na temat sposobów interpretowania problemu Auschwitz przez współczesnych artystów. Wystawa kuratorowana przez Delfinę Jałowik oraz Jürgena Kaumköttera analizuje różne sposoby przepracowywania tematu bolesnej pamięci przez 24 artystów z Polski, Izraela i Niemiec.

Wystawa w MOCAK-u, zorganizowana we współpracy z Zentrum für verfolgte Künste w Solingen w 70. rocznicę wyzwolenia obozu KL Auschwitz, podkreśla istotną obecność tematu Auschwitz w dyskursie historyczno-społeczno-kulturowym. Pokazuje, w jaki sposób współcześni artyści z Polski, Izraela i Niemiec interpretują przeszłe wydarzenia. Główną intencją prezentacji jest postawienie pytania o to, co stanie się po śmierci ostatnich bezpośrednich świadków tragedii. Czy drugie i trzecie pokolenie po Auschwitz czuje odpowiedzialność pamiętania o tych wydarzeniach?

Artyści z Polski, Izraela i Niemiec w różny sposób odnoszą się do Zagłady. Polscy twórcy często odwołują swoje prace do obozu jako miejsca. Wykorzystują głęboko zakorzenione postrzeganie Auschwitz, pokazując ich obecność w obiegu kultury konsumpcyjnej i komercjalizację tematu. Niejednokrotnie prowokują do myślenia, wykraczając poza przyjęty model mówienia o zagładzie. 

Michel Kichka, Drugie pokolenie. Czego nie powiedziałem mojemu ojcu, Paryż 2012 r.

Izraelscy artyści w centrum zainteresowania stawiają pytanie: co to znaczy być dzieckiem, wnukiem i prawnukiem ofiary, pokazują, jak bardzo pobyt w Auschwitz odcisnął się na świadomości i sposobie funkcjonowania rodzin. O tych, którzy nie przeżyli, mówią instalacje i obiekty złożone z osobistych przedmiotów, przywołujące indywidualne historie. U artystów niemieckich widoczne jest zainteresowanie oprawcą — nazistami lub Hitlerem. Sam temat obozu pojawia się rzadko i to jedynie w tle, zazwyczaj jako lustro dokumentujące winę bądź refleksja na temat własnej obciążonej tożsamości. Pomimo tych różnic tematycznych twórcy reprezentujący drugą i trzecią generację po Auschwitz są świadomi spoczywającego na wszystkich obowiązku pamiętania o tych tragicznych wydarzeniach.

Trójjęzyczną, polsko-angielsko-niemiecką publikację uzupełnia płyta z zapisem performansu rysunkowego Michela Kichki i krótkim filmem o wystawie. MOCAK planuje również wydanie publikacji poświęconej sposobom opisywania i interpretowania Holokaustu. Ekspertów z różnych dziedzin — kuratorów, historyków i krytyków sztuki, artystów, pisarzy i filozofów zapytamy między innymi o to, czy istnieje jedyna akceptowalna konwencja mówienia o Zagładzie i w jaki sposób można obrazić pamięć Holokaustu.

Źródło:

https://www.mocak.pl/polska-izrael-niemcy-doswiadczenie-auschwitz-dzisiaj

Wydawca: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

ISBN: 978-83-62435-90-6

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 88

„Biblia w malarstwie”

Bożena Fabiani „Biblia w malarstwie”

Albumowe, ozdobne wydanie gawęd Bożeny Fabiani poświęconych sztuce inspirowanej Pismem Świętym. Książka z barwnymi reprodukcjami, wydana na wysokim jakościowo papierze i w twardej oprawie będzie pięknym prezentem dla wszystkich miłośników sztuki. Stary Testament zawiera opowieści najróżniejsze: zadziwiające, niezrozumiałe, wzniosłe i okrutne, tętniące życiem i emocjami – i wszystko to autorka obserwuje na obrazach, tropiąc przy tym realia związane zarówno z epoką żydowskich patriarchów i królów, jak i z czasami artystów podejmujących tematy biblijne. Przygląda się, jak w ciągu wieków radzono sobie z trudnościami w wyobrażeniu człowieka i żywiołów, powietrza, światła, wody, jak ukazywano potężne emocje bohaterów biblijnych, zwłaszcza te najgroźniejsze – nienawiść, mściwość, zawiść. Autorka ściśle powiązuje historię z obrazem, wyjaśnia jego treść, pokazuje podejście malarza do tematu – tak różne w zależności od epoki oraz indywidualnych cech artysty.

Bożena Fabiani przybliża i objaśnia również malarstwo, którego źródłem stał się Nowy Testament. Przyjmuje układ chronologiczny, zgodny z opowieścią o życiu Jezusa. Wpisuje swoją opowieść w szeroko pojęty kontekst historyczno-obyczajowy, zarówno w odniesieniu do samego zapisu Ewangelii i starożytnej Palestyny, jak i do konkretnego dzieła, badając czas i okoliczności jego powstania oraz cechy charakterystyczne, styl artysty i ducha epoki, nie wchodząc przy tym w zagadnienia czysto teologiczne.

Prawdę Starego i Nowego Testamentu można oddać w rozmaitych wariantach – opowiedzieć na swój własny sposób, uchwycić przez zmyślenie czy idealizację, wynieść ponad czas fabularny. Opowiedziana językiem malarstwa przeszłość biblijnych bohaterów jawi się w zaskakujących odsłonach i kostiumach, a artyści wszystkich epok prowokują do zupełnie innego spojrzenia na literacki pierwowzór.

Pisząc o sztuce, która wyrosła na glebie słowa pisanego, Bożena Fabiani utrzymuje równowagę słowa i obrazu. Każdy rozdział składa się z przeplatających się dwóch elementów – krótkiego streszczenia tekstu, który malarz miał za zadanie zilustrować (autorka cytuje przy tym tekst biblijny) oraz z obrazów, którym towarzyszy opis, a nierzadko także dygresyjna informacja o malarzu. Autorka wzbogaca narrację o wiersze inspirowane Ewangelią.

Książka jest skierowana do wszystkich miłośników malarstwa, a zwłaszcza tych, których interesują dzieła inspirowane tematyką biblijną. To propozycja książki popularyzującej wiedzę o sztuce i pasję do sztuki, pisana przez panią profesor Fabiani z zamysłem, by publikacja trafiła także do rąk młodych odbiorców. Kto sięgnie po tę książkę, będzie czerpał dużo przyjemności, odnajdując w niej rozmaite wymiary – słowne, literackie, malarskie i materialne.

Bożena Fabiani – absolwentka Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (1963), doktor nauk humanistycznych (1974), długoletni wykładowca historii kultury w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1975–2005), historyk, pisarka, poetka, pedagog, nauczyciel akademicki, tłumaczka i popularyzatorka wiedzy o sztuce. Autorka książek historycznych, artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz utworów poetyckich. W kręgu jej zainteresowań znajdują się: kultura i sztuka baroku, dzieje chrześcijańskiego Rzymu, kultura staropolska oraz biografie najbardziej znanych artystów. Od lat popularyzuje zagadnienia z zakresu historii sztuki na antenie 2 Programu Polskiego Radia w audycji Ewy Prządki „W stronę sztuki”. Część z tych gawęd – przejrzana i rozszerzona – znalazła się w serii książek „Gawędy o sztuce”.

Źródło:

https://ksiegarnia.pwn.pl/Biblia-w-malarstwie,726521450,p.html

Wydawca: PWN

ISBN: 9788301194369

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 408

"Spotkania z Zabytkami" numer 9-10/2017

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Na okładce numeru 9-10 (wrzesień-październik), 2017 „Spotkań z Zabytkami” widnieje „Zwiastowanie” Mistrza Jerzego z 1517 r., zapowiadające omówienie kolekcji Książąt Czartoryskich eksponowanej w krakowskim Arsenale. Pierwszą część numeru zdominowały jednak – w związku z rocznicą śmierci bohatera spod Racławic – artykuły związane z Rokiem Tadeusza Kościuszki. Tekst „Tadeusz Kościuszko jako wojskowy i polityk” pochodzi od kuratora wystawy w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, której „Spotkania” patronują; dalej można przeczytać o widoku na Kopiec Kościuszki autorstwa Klementyny Narbutt; o ładnych i patriotycznych zarazem pamiątkach – wisiorach, broszkach czy zegarkach z wizerunkiem Kościuszki; wreszcie o zachowanym do dziś, choć niestety pozbawionym oryginalnych pamiątek po naczelniku, dworku Kościuszków w Mereczowszczyźnie. Dla fascynatów malarstwa mamy artykuły o twórczości Saturnina Świerzyńskiego czy też o portretach Radziwiłłów prezentowanych w Białej Podlaskiej, dla miłośników architektury – m.in. tekst o dawnym założeniu rezydencjonalnym w Świerklańcu, a bibliofilów mogą zainteresować inkunabuły i szesnastowieczne polonika z kolekcji Ossolineum. „Natan Krieger, krakowski fotograf” to kolejny z serii naszych artykułów dotykających tematu dawnej fotografii. W numerze znalazła się także rozmowa z prof. Magdaleną Gawin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego i Generalnym Konserwatorem Zabytków. To oczywiście nie wszystko…

Spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/62

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

"Spotkania z Zabytkami" numer 7-8/2017

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

W numerze 7-8, 2017 „Spotkań z Zabytkami”, który oddajemy w Państwa ręce w samym środku lata, mamy oczywiście kilka tematów na ochłodę – choćby tekst o Wiśle w dziejach Polski, nieodzowny w Roku Rzeki Wisły, a także parę słów o dawnych sikawkach strażackich, które można oglądać m.in. w Dziale Historii Pożarnictwa Muzeum w Przeworsku i w Centralnym Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach na Górnym Śląsku. Zapraszamy do lektury wywiadu z prof. dr. hab. inż. arch. Krzysztofem Pawłowskim, architektem i urbanistą specjalizującym się w zagadnieniach z zakresu historii urbanistyki i rewaloryzacji miejskich zespołów zabytkowych – rozmowa poprzedza artykuł o zabytkach Piotrkowa Trybunalskiego na Trakcie Wielu Kultur. Później piszemy o kilku większych i mniejszych budowlach – przedstawiamy m.in. casus przebudowy Starego Zamku w Grodnie, która budzi wiele kontrowersji, a także zamek biskupi w Otmuchowie i Zameczek Myśliwski „Promnice”.

 Wśród tematów muzealnych znalazło się omówienie intrygującego portretu księżnej Daisy von Pless ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Pszczynie, który poddało analizie Krajowe Centrum Badań nad Dziedzictwem, a także wystawy: #dziedzictwo (Muzeum Narodowe w Krakowie), dzieł złotniczych ze skarbca archikatedry wrocławskiej (Muzeum Narodowe we Wrocławiu) oraz śląskiego malarstwa barokowego (Muzeum w Gliwicach – Willa Caro) czy też nowe otwarcie Muzeum Czartoryskich w Puławach. Pasjonatom fotografii na pewno przypadnie do gustu tekst o krakowskim fotografie Ignacym Kriegerze i jego kolekcji klisz szklanych.

Spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/61

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

"Spotkania z Zabytkami" numer 5-6/2017

W najnowszym numerze czasopisma "Spotkania z Zabytkami":

Zapraszamy do lektury najnowszego, majowo-czerwcowego numeru 5-6/2017 

„Spotkań z Zabytkami”. A w nim:

- rozmowa z prof. dr hab. Małgorzatą Rozbicką przed obradami 

Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO w Krakowie;

- zabytki pogórnicze w Tarnowskich Górach;

- 40-lecie warszawskiego Ursynowa – dorobek architektoniczny ostatnich 

40 lat oraz ursynowskie zabytki;

- „Spotkania na Wschodzie” – Czehryń (dzisiejsza Ukraina);

- „Osada Sopliczanka” w Otwocku;

- obraz Jana Stanisławskiego „Pont Neuf w Paryżu” w Muzeum Miasta Łodzi;

- rzemiosło: wyroby złotnicze (nabytki Muzeum Warszawy) i platery;

- dzieła Marcina Zaleskiego w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu…

Spis treści:

http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/60/.

"Spotkania z Zabytkami" na Facebooku:

https://www.facebook.com/spotkaniazzabytkami

Publikacje Muzeum Narodowego w Gdańsku (Cz. 4)

Kalina Zabuska „Ryciny Daniela Chodowieckiego”

Ryciny szkoły niemieckiej od końca XV do początku XIX wieku” 

Część 2

Tematem publikacji są ryciny Daniela Chodowieckiego z kolekcji Jacoba Kabruna, znajdujące się dziś w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku. Katalog ten stanowi drugą część tomu poświęconego sztuce niemieckiej. Większość rycin Daniela Chodowieckiego z kolekcji Kabruna ocalała szczęśliwie po zniszczeniach i rozproszeniach II wojny światowej. Ten liczny zespół ma charakter reprezentatywny dla twórczości artysty, konsekwentnie budującego wizerunek Europy okresu oświecenia. Różnorodne tematycznie prace stanowią cenne dziedzictwo gdańskiego muzealnictwa. Niewielkie na ogół ryciny Chodowieckiego, kreujące wyrazisty obraz wieku rozumu, są niewyczerpanym źródłem wiedzy na temat idei przyświecających epoce, prądów literackich i artystycznych, a także kultury materialnej i życia codziennego.

Źródło:

http://mng.gda.pl/wp-content/uploads/2013/05/Oferta-ksi%C4%99garni-internetowej2.pdf

Wydawca: Muzeum Narodowe w Gdańsku

ISBN: 978-83-63185-05-3

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 356

Publikacje Muzeum Narodowego w Gdańsku (Cz. 3)

Grażyna Zinówko "Rysunki artystów gdańskich i obcych 

działających w Gdańsku w XIX wieku"

Katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku

W katalogu ujęto prace gdańskich artystów i twórców obcych, którzy przebywali w Gdańsku jakiś czas i zostawili tu artystyczne ślady. Zakres czasowy – XIX wiek – został podyktowany obszernością zbioru rysunków z tego okresu, których tematyka w większo- ści wiąże się z miastem. Powstałe poza Gdańskiem i niezaliczane do sztuki gdańskiej rysunki artystów objętych katalogiem ujęto w aneksie; katalog uwzględnia zatem wszystkie rysunki danego twórcy przechowywane w Muzeum Narodowym w Gdańsku. W aneksie zaprezentowano również prace imitujące rysunki, wykonane technikami mieszanymi.

Źródło:

http://mng.gda.pl/wp-content/uploads/2013/05/Oferta-ksi%C4%99garni-internetowej2.pdf

Więcej o publikacji:

http://www.gdansk.pl/wiadomosci/XIX-wieczne-rysunki-i-akwarele-artystow-gdanskich-w-wyjatkowym-albumie-Muzeum-Narodowego,a,69729

Wydawca: Muzeum Narodowe w Gdańsku

ISBN: 978-83-63185-77-0

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 300

„Antyk w malarstwie”

Bożena Fabiani „Antyk w malarstwie”

 XV-XXI wiek

Antyk w malarstwie to kolejna publikacja Bożeny Fabiani. Autorka tym razem sięga do tradycji mitologicznej w europejskiej sztuce nowożytnej. Przybliża dorobek kultury klasycznej na przykładach malarstwa, a niekiedy także rzeźby. Pokazuje trwałość tradycji, ciągłość wątków, które trafiły do sztuki głównie w okresie renesansu i zadomowiły się w niej na kilka następnych wieków. Autorka skupia się na objaśnieniu tego, co przedstawiają dzieła, jednak nie pomija także samych artystów, którzy je tworzyli. Wszystko po to, by ocalić choć cząstkę światowego dorobku malarstwa – bez znajomości mitologii nie można bowiem zrozumieć tysięcy obrazów wchodzących w skład kanonu sztuki europejskiej.

Camille Corot, Orfeusz i Eurydyka

Poza śledzeniem tradycji mitologicznej w sztuce nowożytnej autorka opowiada także o zabytkach pompejańskich oraz kulturze antycznej na wyspie Capri – rozdziały im poświęcone mogą posłużyć Czytelnikom jako krótkie przewodniki po tych miejscach. Epilog z kolei stanowi wspomnienie zmarłego niedawno Igora Mitoraja, polskiego rzeźbiarza światowej sławy, który zaszczycił autorkę swoją przyjaźnią i przekonał ją do sztuki współczesnej, czerpiącej piękno z odległej przeszłości.

Rembrandt, Porwanie Europy

„Wyobraźnię Greków i Rzymian zaludniały tłumy najrozmaitszych duchów – dobrych i złych – bóstw, bogów, półbogów, nimf, a wszystkie te istoty były w przekonaniu większości ówczesnych realne i należało żyć z nimi w zgodzie. Mitologia, przekazywana przez wieki z pokolenia na pokolenie, stała się żywą częścią religii i egzystencji tych ludzi. Kiedy dziś bierzemy do ręki mity greckie i rzymskie, traktujemy je jak każdy inny wyraz literatury pięknej, a naukowiec dodatkowo widzi w nich źródło historyczne. Ale dla starożytnych Greków i Rzymian opowieści o bogach zawarte w tych dziełach były czymś więcej niż literaturą, stanowiły w pewnym sensie wyznanie wiary. Poznawali je już jako dzieci podczas wysłuchiwania opowieści – Homera i innych autorów recytowano przecież na placach – a także podczas świątynnych uroczystości, które były ważną częścią ich religii”. (Ze wstępu)

Źródło:

https://ksiegarnia.pwn.pl/Antyk-w-malarstwie,710005524,p.html

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

ISBN: 978-83-01-19230-3

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 332

„Muzea i narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową”

Krzysztof Pomian „Muzea i narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową”

Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych, którego członkiem jest Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB wydało we współpracy z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów  oraz Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego publikację prof. Krzysztofa Pomiana pt.: Muzea i Narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową.

Pomysł polskiego wydania obszernego fragmentu przygotowanej do druku przez wydawnictwo Gallimard monumentalnej książki profesora Krzysztofa Pomiana, wybitnego historyka i znawcy tematyki muzeologicznej, zatytułowanej Le Musée: une histoire mondiale. Tom I: Jusqu’a 1850 narodził się w czasie jednego ze spotkań w Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, a skrystalizował w czasie uroczystości odnowienia Jego dokroratu (w 50. rocznicę uzyskania) w maju 2015 roku. Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych wraz z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów i Muzeum Uniwersytetu warszawskiego oddają w ręce Czytelnika ten ważny głos dotyczący istotnego momentu naszych dziejów – czasu kształtowania się pierwszych muzeów w Polsce i Europie.

Joseph Richter, Widok Domku Gotyckiego w Puławach, przed 1830 r., 

Muzeum Narodowe w Warszawie

Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych, działające od 2012 roku, a ukonstytuowane oficjalnie w roku 2014, zrzesza obecnie 25 muzeów należących do uczelni wyższych z całej Polski. Bogata działalność naukowa i kulturalna partycypujących jednostek dokumentowana jest na stronie www.muzeauczelniane.pl. Naszym najważniejszym celem jest działalność na rzecz rozwoju muzeów uczelnianych oraz zachowanie dziedzictwa akademickiego przez jego ochronę, upowszechnianie i promocję, a także wspieranie badań naukowych oraz statutowych zadań muzeów – gromadzenie, dokumentowanie i konserwacja zabytków. SMU prowadzi stałą współpracę z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów mającą na celu podnoszenie poziomu merytorycznego muzeów uczelnianych i ich pracowników oraz popularyzację idei kolekcji uczelnianych jako specyficznego, odrębnego typu zbiorów –funkcjonujących na przecięciu obszarów nauki i sztuki.

Źródło:

http://www.umb.edu.pl/muzeum_news/12411,Chwalimy_sie_pierwsza_publikacja_naukowa_Stowarzyszenie_Muzeow_Uczelnianych

Wydawca: Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych

ISBN: 978-83-946438-0-5

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 108

Publikacje Muzeum Narodowego w Gdańsku (Cz. 1)

„Grzech. Obrazy grzechu w sztuce europejskiej od XV do początku XX wieku”

(album wystawy)

Niezwykle pasjonujący i zawsze aktualny problem grzechu jest przez sztukę europejską podejmowany od ponad 2000 lat w powiązaniu z tematem cnót i dobrych uczynków, które przeciwdziałają złu. Jak daleko sięga pamięć ludzkości, tak od zawsze dobro walczy ze złem; raz zwycięża jedno, innym razem – drugie.

Gdańska wystawa ukaże różne konotacje i postaci grzechu: religijne, społeczne, polityczne, obyczajowe czy filozoficzne. Oczywiście, nie da jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czym jest grzech, ale pomoże uważnemu widzowi w zrozumieniu i nazwaniu przejawów grzechu oraz będących w jego opozycji cnót. Organizatorzy wystawy mają nadzieję, że dla zwiedzających będzie ona zaczynem do refleksji nad obrazowaniem grzeszności w sztuce dawnej – w malarstwie, rzeźbie i grafice, poza tym prezentowane dzieła sztuki powinny skłonić do przemyśleń nad postawami i dylematami moralnymi czasów współczesnych. Do dziś wiele motywów sztuki dawnej nie straciło na aktualności. Nadal gnębi nas pytanie i troska o to, co człowiek czyni z własną moralnością i religijnością oraz jaką przyjmuje postawę wobec ich braku.

Oblicze grzechu było i jest widziane przez pryzmat religii. Filarami europejskiej tradycji rozumienia grzechu były judaizm i chrześcijaństwo. Autorzy wystawy sięgają także do kultury antycznej i jej rozumienia występków moralnych i zła. Trzy wyznania chrześcijańskie są szczególnie ważne w nowożytnym obrazowaniu i rozumieniu grzechu z punktu widzenia teologicznego. Są to: prawosławie, katolicyzm i protestantyzm, których ikonografia także znajdzie swoje przykłady na wystawie.

Walka z grzechem to wieczna walka z diabłem i jego zastępami, posłańcami i personifikacjami. Ikonografia Sądu Ostatecznego, a więc potępienia, odkupienia i zbawienia zajmie ważną część wystawy, która zostanie zbudowana wokół najcenniejszego eksponatu Muzeum Narodowego w Gdańsku, jakim jest tryptyk Sąd Ostateczny Hansa Memlinga. Jest to jeden z ważniejszych motywów w sztuce chrześcijańskiej od średniowiecza. Obrazy grzechu mają szczególnie mocne umocowanie w sztuce nowoczesnej. Grzech chętnie był ilustrowany na przełomie XIX i XX wieku, kiedy jednoznacznie kojarzył się z wizerunkiem upadłych kobiet, niemoralnych mężczyzn. Wskazywano zło, jakie niosła cywilizacja wielkomiejskiego życia i jego występnych pokus.

Na wystawie zgromadzono ponad 300 wybitnych dzieł sztuki. Pochodzą z muzeów zagranicznych i polskich. Godnym odnotowania jest fakt sprowadzenia przy tej okazji do Gdańska rzadko oglądanej przez polską publiczność kolekcji aż 42 znamienitych dzieł europejskiego malarstwa z Siedmiogrodu (Narodowe Muzeum Brukenthala w Sibiu, Rumunia). Będzie można zatem obejrzeć płótna znanych mistrzów malarstwa niderlandzkiego, flamandzkiego, holenderskiego, włoskiego i niemieckiego, takich jak Albrecht Bouts, Marinus van Reymerswaele, Pieter Bruegel II, Frans Floris de Vriendt, Cornelis Cornelisz van Haarlem, Jacob Jordaens, Hendrick Goltzius, Joachim Wtaewel, Abraham Janssens, Frans Snyders, Dawid Teniers II, Leonaert Bramer, Hendrick van Balen, Peeter I Gysels, Jan Gerritsz van Bronkhorst, Frans van Mieris, Paul Juvenal, Hans von Aachen, Georg Hinz, Johann Rottenhammer, Johann Heinrich Schönfeld, Jan Carl Loth, Lorenzo Lotto, Cavalier ďArpino, Alessandro Turchi i Alessandro Magnasco.

Warto dodać, że po raz pierwszy mury Siedmiogrodu opuści także perła niderlandzkiego miniatorstwa – słynny brewiarz brukentalski z początku XVI wieku. Podziwiać będzie można również dzieło Otta van Veen, nauczyciela Rubensa, sprowadzone z Budapesztu (Szépművészeti Múzeum). Jest to jedyny zachowany obraz z pierwszego cyklu malarskiego doby nowożytnej dotyczącego prac Herkulesa. Ponadto na wystawie znajdą się prace innych znanych malarzy i grafików europejskich, takich jak Albrecht Dürer, Lucas Cranach, Vredeman de Vries, Abraham Bloemaert, Carel van Mander, Hieronymus Francken I, Hieronymus Wierix, Martino Altomonte, Rembrandt, Cornelis Saftleven, Jan Saenredam, Rubens, Adriaen van Stalbemt, Benjamin Cuyp, Frans Snyders, Jan Miense Molenaer, Sebastiano Ricci, Giambattista Tiepolo, Salvator Rosa, Castiglione, Giovanni Benedetto, Hans Rotterhammer, Jan Carl Loth, Francisco de Goya, Edvard Munch, Max Klinger, Karl Friedrich Lessing i Lovis Corinth. Na wystawie nie zabraknie obrazów polskich artystów: Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Artura Grottgera, Aleksandra Gierymskiego, Henryka Siemiradzkiego, Józefa Mehoffera, Franciszka Kostrzewskiego, Wojciecha Weissa, Vlastimila Hofmana, Władysława Podkowińskiego, Bruno Schultza, Stanisława Ignacego Witkiewicza i Stanisława Lentza.

Wystawa została podzielona na działy, w których będą przedstawione różnorodne obrazy obyczajowości dawnej Europy. Prezentacja ma wskazać, że grzech i strach przed grzechem zawsze były obecne w kulturze i w religijności europejskiej, a mądrość traktowano jako antidotum na zło. W ten sposób podkreślano ludzkie dostojeństwo wobec nieprawości. W tym rozumowaniu kierowanie się wiedzą i mądrością, a nie emocjami, wynosiło człowieka na wyżyny ducha. Tak samo jest ze sztuką, która pragnie ukazywać moc duchową człowieka i wyżyny jego możliwości.

Wystawa została przygotowana we współpracy z Muzeum Narodowym we Wrocławiu i Muzeum Narodowym Brukenthala w Sibiu (Rumunia) oraz Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie. W projekcie biorą również udział: Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Muzeum Zamek Królewski w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Narodowe w Warszawie, a także Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze.

Źródło:

http://mng.gda.pl/kalendarz/grzech-obrazy-grzechu-w-sztuce-europejskiej-od-xv-do-pocz-xx-wieku

Album dostępny w sklepie internetowym Muzeum Narodowego w Gdańsku:

http://mng.gda.pl/sklep-w-budowie

Wydawca: Muzeum Narodowe w Gdańsku

ISBN: 978-83-63185-33-6

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 422