Adam Ty-ski „Mściciel. Opowiadania kryminalne”
Pierwsze wydanie
Od czasu do czasu w serii
„Kryminały przedwojennej Warszawy” ukazują się zbiory opowiadań. Ich autorzy to
m.in. dawni funkcjonariusze policji śledczej Ludwik M. Kurnatowski[1] i
Daniel Bachrach[2]. W serii ukazały się
opowiadania Antoniego Starzewskiego i Adolfa Dolińskiego[3] a
także tomik „Mord przy Chmielnej” zawierający cztery historie napisane przez
autora ukrywającego się pod tajemniczym pseudonimem „ELMAR”[4]. Niektóre
z opowiadań publikowane były w odcinkach na łamach przedwojennej prasy, inne w
trudnych dziś do zdobycia, nie wznawianych od lat książkach. Opowiadania zamieszczone
w niniejszym tomie drukowano w „Ostatnich wiadomościach krakowskich” z 1933 r.
Kim był autor podpisany pseudonimem Adam Ty-ski, tego niestety nie udało się
ustalić.
Akcja wszystkich opowiadań rozgrywa
się w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Pierwsza opowieść „Kto?... Z
pamiętników inspektora Marcon” osnuta została wokół śledztwa w sprawie śmierci
syna bogatego właściciela podparyskiej willi. Ustaleniem przyczyn tragedii
zajmuje się wspomniany wyżej inspektor. Temu samu dżentelmenowi powierzono również
prowadzenie dwóch innych spraw. Pierwszą z nich było wyjaśnienie przyczyn
samobójstwa popełnionego przez pewnego szanowanego kasjera i głównego
księgowego, pana Cornet. Sprawę komplikował fakt, że synem ofiarybył długoletni
przyjaciel inspektora. Opowiadanie to nosi tytuł „Pod maską miłości”. Francuski
bohater rozwiązuje także zagadkę zgonu wpływowego i bardzo zamożnego markiza de
Crecy. W tym celu udaje się do pałacyku, w którym zamieszkiwał arystokrata.
Śledczy dostrzegają przy uchu denata niewielki ślad po zastrzyku dożylnym. Wkrótce
okazuje się, że w otoczeniu markiza nie brakuje osób, którym mogłoby zależeć na
jego śmierci.
Miejscem akcji kilku opowiadań
jest Warszawa i jej najbliższe okolice. Nie pojawia się w tych historiach
oczywiście inspektor Marcon, zagadki kryminale stara się natomiast rozwiązywać
aspirant Stefan Motyka. W opowiadaniu tytułowym przedstawione zostały rozterki
ojca pewnej dziewczyny, który dowiaduje się, że jego przyszły zięć może być niebezpiecznym
przestępcą, niejakim Gienkiem Majcherem. Zdesperowany rodzic za wszelką cenę usiłuje
sprawdzić prawdziwość otrzymanych informacji i tym samym uchronić ukochaną
córkę przed związkiem z poszukiwanym przez stołeczną policję bandytą. Aspirant Motyka
stara się także rozwikłać zagadkę zabójstwa zamożnego adwokata. W kasie
pancernej mecenasa znajduje się cenna kolekcja kamieni szlachetnych. To jedna z
najciekawszych historii zamieszczonych w tomiku. W pewnym stopniu jej klimat
przypomina nieco powieść Marka Romańskiego „W walce z Arseniuszem Lupinem”[5]. Opowiadanie
„W matni zmysłów” poświęcone jest perypetiom aspiranta Motyki związanym ze
śledztwem prowadzonym w sprawie zabójstwa panny Jadwigi Komorzanki. Piękna
brunetka została zamordowana w kawiarni niedaleko Dworca Głównego. Opowiadanie
„Czyja krew. „Skandal w eleganckich sferach Warszawy” to z kolei opowieść o
miłostkach, zdradach i związanych z nimi moralnych dylematach.
Wydaje się, że francuski śledczy
górował nieco pod względem doświadczenia i przebiegłości nad polskim kolegą po
fachu. Żaden z nich jednak nie mógł się równać pod tymi względami z bohaterem
kryminałów Adama Nasielskiego, genialnym inspektorem Bernardem Żbikiem. Podobnie
jak wspominani przeze mnie wyżej autorzy, również Adam Ty-ski potrafił tworzyć
wciągające, sensacyjne opowieści. Sądząc jednak po pewnych uproszczeniach w
ukazywaniu tajników detektywistycznej profesji, nie miał on raczej w biografii
epizodów związanych pracą w organach śledczych, lecz inspirował się twórczością
zachodnich i rodzimych klasyków gatunku. Polecam.
Wydawca: CM
Seria wydawnicza: Kryminały przedwojennej Warszawy
ISBN: 978-83-66022-76-8
Rok wydania: 2019
Liczba stron: 271
