„Rzym. Wędrówki z historią w tle”

Bożena Fabiani „Rzym. Wędrówki z historią w tle”

Rzym. Wędrówki z historią w tle to bardzo osobista książka Bożeny Fabiani o mieście, w którym stale się coś rodziło, coś przekształcało, coś zapadało pod ziemię. To opowieść o osłoniętych tajemnicą dziejach najstarszych kościołów i innych zabytków, dziejach odczytywanych wciąż na nowo przed kolejne pokolenia badaczy. Spacerując po Wiecznym Mieście, trzeba patrzeć zarówno w górę, żeby nie przegapić na przykład uroczych kapliczek maryjnych na murach, jak i pod nogi, bo przeszłość w wielu miejscach zapadła się głęboko pod ziemię i trzeba za nią tam powędrować.

Rzym to miasto jedyne w swoim rodzaju; tu każdy kamień ma coś do powiedzenia – głazy pod stopami na via Appia sprzed dwóch tysięcy lat, czy niewiele od nich młodsze, niedawno zdjęte i wymienione na nowe, dachówki na bazylice Santa Maria Maggiore; ocalone dedykacje na pogańskich świątyniach i epitafia z katakumb; fasady bazylik i kardynalskich pałaców ze swymi herbami na frontonie, obficie zdobione wewnątrz; zwalone kolumny czy ukryte pod ziemią i mozolnie odkopywane pozostałości pierwszych kościołów. Niemal na każdej ulicy jest kościół, w którym można znaleźć coś ciekawego. To niewyczerpana kopalnia. Życia nie starczy na obejrzenie tego wszystkiego, nawet gdyby się tam urodzić, stale mieszkać, być archeologiem i mieć wstęp do podziemi i do skarbów sztuki w prywatnych apartamentach.

Autorka oprowadza czytelników po Rzymie, przedstawiając wybrane epizody z dziejów miasta: od narodzin chrześcijaństwa do baroku, całkiem wyjątkowo sięgając nieco głębiej w czasy starożytne. Kładzie nacisk na zabytki wczesnochrześcijańskie, by powiązać je z okolicznościami narodzin chrześcijaństwa, a następnie pokazać ich późniejsze losy, opisując Rzym papieży. Opowieść kończy na wieku XVII – trzy ostatnie rozdziały książki są poświęcone Rzymowi doby baroku. Bożena Fabiani nasyca tekst rozmaitymi szczegółami dotyczącymi mody, obyczajów, malarzy, przestępstw i egzekucji. Dzięki temu pokazuje życie miasta z bliska, objaśnia okoliczności, w jakich powstało to wszystko, co po wiekach trafiło do przewodników.

Bożena Fabiani, absolwentka Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (1963), doktor nauk humanistycznych (1974), długoletni wykładowca historii kultury w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1975–2005), historyk, pisarka, poetka, pedagog, nauczyciel akademicki, tłumaczka i popularyzatorka wiedzy o sztuce. Autorka książek historycznych, artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz utworów poetyckich. W kręgu jej zainteresowań znajdują się: kultura i sztuka baroku, dzieje chrześcijańskiego Rzymu, kultura staropolska oraz biografie najbardziej znanych artystów. Od lat popularyzuje zagadnienia z zakresu historii sztuki na antenie 2 Programu Polskiego Radia w audycji Ewy Prządki „W stronę sztuki”. Część z tych gawęd – przejrzana i rozszerzona – znalazła się w serii książek „Gawędy o sztuce”.

Źródło:

https://ksiegarnia.pwn.pl/Rzym.-Wedrowki-z-historia-w-tle,747053356,p.html

Wydawca: PWN

Seria wydawnicza: Gawędy o sztuce

ISBN: 978-83-01-19939-5

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 528

„Kronika Pałacu Kazimierzowskiego”

Hubert Kowalski, Jerzy Miziołek

„Kronika Pałacu Kazimierzowskiego Feliksa Pawła Jarockiego”

Wydana przez Archiwum Państwowe w Warszawie i Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego publikacja źródłowa składa się ze Wstępu, rozdziału pt. Feliks Paweł Jarocki i Uniwersytet Królewsko-Warszawski, tekstu Kroniki Pałacu Kaźmierowskiego z 34 ostatnich lat, Bibliografii oraz Spisu ilustracji. Jest to niezwykła opowieść wybitnego profesora Uniwersytetu Warszawskiego, który po zamknięciu uczelni wskutek represji po powstaniu listopadowym zajął się administracją podlegających jego kurateli budynków uniwersyteckich, stanowiąca swego rodzaju dokument epoki. 

Jej autor skrupulatnie opisał zmiany zachodzące w latach 1812–1846 na terenie dawnej rezydencji królewskiej (Villa Regia) przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, przekształconej w drugiej dekadzie XIX w. na siedzibę uniwersytetu. Liczące 22 strony źródło, wraz z odpisem, należy do niezwykle cennego dla varsavianistów Zbioru Korotyńskich. Nie tylko przybliża atmosferę tamtych niezwykłych lat, gdy Warszawa stawała się prężnym ośrodkiem akademickim, ale również pozwala wyjaśnić wiele nieścisłości i zagadek związanych z poszczególnymi gmachami uniwersyteckimi. Ogromnym walorem tej publikacji są dopełniające jej treść liczne ilustracje (108).

Źródło:

https://www.warszawa.ap.gov.pl/art,477,kronika-palacu-kazimierzowskiego-feliksa-pawla-jarockiego

Wydawca: Archiwum Państwowe w Warszawie, Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego

ISBN: 978-83-932824-7-0 (APW), 978-83-64551-15-4 (MUW)

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 266

„Antoni Gaudi. Czarodziej architektury”

Przemysław Słowiński, Krzysztof Słowiński „Antoni Gaudi. Czarodziej architektury”

CZŁOWIEK, KTÓRY WYMYŚLIŁ ARCHITEKTURĘ DWUDZIESTEGO PIERWSZEGO WIEKU. WIZJONER. ARTYSTA. ŚWIĘTY.

Projekty stworzone przez Gaudiego sprawiają wrażanie jakby nie były poddane siłom grawitacji. Zdarzały mu się budynki, w których nie przewidział ani jednego kąta prostego. Sztuka była dla niego sposobem ewangelizacji. Twierdził, że artysta jest jedynie kontynuatorem dzieła Boga – „Wielkiego Architekta”.

Obiekty architektoniczne katalońskiego mistrza przypominają raczej żywe organizmy niż dzieła ludzkich rąk. Na początku swojej kariery, dla pieniędzy projektował dosłownie wszystko – od kiosków z papierosami do bram wjazdowych. Na wystawie światowej w Paryżu w 1878 roku Europa zachwyciła się projektami Gaudiego; osiedlami domków dla spółdzielni pracowniczej z Matarό i …witryną sklepu fabrykanta rękawiczek.

Barceloński przemysłowiec Eusebi Güell docenił geniusz Gaudiego i sfinansował wiele jego odważnych projektów. Choć za życia Gaudiego władze Barcelony nie potrafiły dogadać się z artystą, to właśnie jego prace po latach stały się najbardziej rozpoznawalnymi wizytówkami stolicy Katalonii. Żadna wycieczka nie ominie fantastycznego Ogrodu Güell, Casa Batlló i opus magnum artysty – bazyliki Sagrada Familia. Tej świątyni od 1914 roku Gaudi poświęcił się zupełnie, zamieszkał nawet na jej terenie. Po tym jak wpadł pod tramwaj, sanitariusze nie rozpoznali go i przewieźli do hospicjum dla ubogich. Nikomu nie przyszło do głowy, że wielki architekt i wizjoner ubiera się jak włóczęga.

---

Przemysław Słowiński urodził się w 1959 roku we Wrocławiu. Z wykształcenia prawnik, wykonywał wiele zawodów, m.in. malarza, górnika, barmana, agenta ubezpieczeniowego. Autor książek biograficznych.

Źródła:

https://wydawnictwofronda.pl/ksiazki/antoni-gaudi

https://xlm.pl/ksiazka/antoni-gaudi-czarodziej-architektury

Więcej o książce:

http://siodma9.pl/wiadomosci/item/1230-przemyslaw-slowinski-cala-tworczosc-gaudiego-to-jeden-wielki-hymn-ku-chwale-boga

Wydawca: Fronda

ISBN: 978-83-8079-389-7

Liczba stron: 310

Rok wydania: 2018

„Architekci i polityka w PRL-u”

Błażej Ciarkowski „Architekci i polityka w PRL-u”

Publikacja dotyczy wzajemnych relacji architektów i polityki w latach 1944-1989. Autor przybliża losy wybranych jednostek, które uznać można za reprezentatywne dla całego środowiska. Projekty i realizacje, jakkolwiek niezwykle ważne, stanowią tło dla opisanych historii. Narrację budują osobiste wspomnienia architektów zawarte w pamiętnikach lub przekazane osobiście autorowi podczas kilkudziesięciu przeprowadzonych wywiadów. Książka jest kierowana nie tylko do historyków rodzimej architektury XX w., środowiska zawodowego oraz akademickiego, lecz także do miłośników powojennego budownictwa.

„Na szczególną uwagę zasługuje wydobycie warunków i uzależnień zachodzących między władzą a architektami […]. Przyjęte przez autora w tytule określenie odcienie szarości doskonale oddaje złożoność tych czasów, na którą składają się różne rodzaje zadań, różne stopnie autorytaryzmu władzy oraz – jak zawsze – różne charaktery realizowanych poleceń. Prowadzenie toku rozważań opartych o wywiady z bezpośrednimi uczestnikami tego procesu nadaje pracy większą wiarygodność, pozostawiając czytelnikowi ostateczną ocenę faktów dokonanych na pozornie jednolitym tle” (Witold Cęckiewicz)

Książka została wydana pod patronatem Stowarzyszenia Architektów Polskich, 

Fundacji im. Stefana Kuryłowicza i Muzeum Architektury we Wrocławiu

Źródło:

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/odcienie-szarosci

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-8088-515-8

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 172

Regionalia świętokrzyskie (cz. 27)

Wanda Filipowicz (red.) „Ziemia Sandomierska”

W 1954 r., w czasach kiedy nikt nie jeszcze nie słyszał o numerze ISBN, ukazał się album pełen fotografii ukazujących malownicze miejsca regionu świętokrzyskiego. Znalazły się w nim m.in. prace Edwarda Hartwiga, Janusza Bułhaka, Henryka Hermanowicza i Leonarda Sempolińskiego. Wiele przedstawionych w albumie zabytków zostało odrestaurowanych i przyciąga turystów nawet z odległych krańców naszego kraju, niestety niektóre obiekty znikły bezpowrotnie z krajobrazu Ziemi Sandomierskiej…

---

 Widok na domy Sandomierza z ratusza

Ratusz w Sandomierzu

Sandomierz. Ucho Igielne

Szydłów. Brama Krakowska

Dwór w Strzałkowie, powiat buski

Kapliczka na polnych drogach Sandomierszczyzny

Katedra w Sandomierzu

Ruiny zamku Krzyżtopór w Ujeździe

Kryta strzechą, stara chata sandomierska

---

Wydawca: Wydawnictwo Sport i Turystyka

Rok wydania: 1954

Liczba stron: 152

Księgarnia ArtTravel poleca

„Warszawa w starej fotografii”

Warszawa w starej fotografii to nowe, zmienione wydanie opublikowanego przed kilkoma laty przez Wydawnictwo BOSZ albumu Warszawa przedwczorajsza. Chcemy, by w odbiorze czytelników ponownie zaistniał świetny tekst zmarłego niedawno wybitnego warszawiaka i varsavianisty – Olgierda Budrewicza. Książka ilustrowana jest archiwalnymi zdjęciami Warszawy, tworzącymi spójny obraz stolicy sprzed lat, ulic, zaułków i placów, kamienic, reprezentacyjnych budowli, które już często nie istnieją, dawnych mieszkańców… To obraz świata, którego postać już przeminęła.

Więcej na stronie: Księgarnia turystyczna ArtTravel: 

http://www.arttravel.pl/warszawa-w-starej-fotografii-bosz

„Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich”

Magda i Mirek Osip-Pokrywka 

„Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich”

„Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich” to znakomicie edytorsko przygotowane albumowe wydawnictwo umożliwiające miłośnikom historii sentymentalną podróż szlakiem ocalonych z burz dziejowych obiektów historycznych na terenie województw należących do Polski przed wybuchem II wojny światowej.

Fot. 1. Podhajce Kościół pw. Trójcy Świętej,  

źródło: „Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich,” s. 68.

Wspaniale wydany leksykon wypełniają setki fotografii przedstawiających architektoniczne pamiątki związane dawnymi polskimi gospodarzami tych ziem. Zwiedzimy więc dziesiątki zamków, które przed setkami lat broniły Polski przed najazdami tatarskimi. Obejrzymy zdjęcia (często także plany) okazałych rezydencji magnackich, pałaców i dworków szlacheckich. Wiele obiektów sakralnych nie przetrwało lat powojennych, często bywały zamieniane na magazyny lub burzone. Mimo to autorom udało się uratować od zapomnienia i utrwalić w niniejszej publikacji szereg kościołów, kaplic, klasztorów, synagog, cerkwi i cmentarzy. W kresowych miastach przed wybuchem ostatniej wojny znaczny odsetek mieszkańców stanowili Polacy. Dlatego także na kartach książki spacerujemy ulicami Lwowa, Sambora i wielu innych miejscowości spoglądając od czasu do czasu na fasady starych kamieniczek, ratusze i pomniki. Z dworców kolejowych, po starych, kamiennych mostach i wiaduktach wyruszamy wraz z autorami, aby obcować ze świadectwami polskiej kultury narodowej.

Fot. 2. Ołyka. Kolegiata pw. Trójcy Świętej, wnętrze, 

źródło: „Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich,” s. 158.

Publikacja składa się z czterech części, z których każda poświęcona jest jednej krainie  historyczno-geograficznej: Podolu, Pokuciu, Wołyniowi oraz ziemi lwowskiej. Oprócz pięknych zdjęć znajdziemy w niej także rysy historyczne 160 miejscowości przedstawionych w wydawnictwie. Samych obiektów, do których dotarli Magda i Mirek Osip-Pokrywka jest ponad pół tysiąca. Wszystkie zamieszczone w leksykonie opisy nawiązują do przynależności danej miejscowości do I lub II Rzeczypospolitej. Zabytki Lwowa, zamki w Chocimiu czy Zbarażu są doskonale znane wszystkim pasjonatom historii Kresów, dlatego warto podkreślić, że autorzy zeszli ze ścieżek wydeptywanych przez turystów odwiedzając również wioski i miasteczka pomijane zazwyczaj w przewodnikach.

Celem autorów było ukazanie współczesnego stanu zabytków, stąd też główny nacisk położono na wierną dokumentację fotograficzną. Zdjęcia wykonane zostały wiosną i latem 2012 roku. Patrząc na znakomite fotografie, dostrzegłem na kilku z nich budowle zupełnie zaniedbane, lecz wiele obiektów sakralnych, czy obronnych doczekało się renowacji bądź rekonstrukcji. Napawa to pewnym optymizmem i pozwala dostrzec zmiany na plus w mentalności władz ukraińskich w stosunku do spuścizny po dawnych polskich mieszkańcach Kresów. Polecam.

Wydawca: Arkady

ISBN: 978-83-213-4847-6

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 352