Pokazywanie postów oznaczonych etykietą świętokrzyskie. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą świętokrzyskie. Pokaż wszystkie posty

niedziela, 22 lipca 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 58)



Edyta Smolińska, Małgorzata Pronobis, Dorota Parkita, Robert Kardas 
”Gwara świętokrzyska piękna i bogata, dziedzictwo utracone - dziedzictwo ocalone”



Europejskie Dni Dziedzictwa to największy projekt europejski w dziedzinie kultury. Głównym celem tego przedsięwzięcia jest promowanie różnorodności regionalnego dziedzictwa kulturowego oraz propagowanie dialogu międzykulturowego. Biblioteka pedagogiczna już od wielu lat włącza się w to przedsięwzięcie, organizując spotkania z młodzieżą, wystawy oraz zapraszając pasjonatów kultury i sztuki. W 2014 roku została laureatem Narodowego Instytutu Dziedzictwa za organizację Europejskich Dni Dziedzictwa w województwie świętokrzyskim. 

Kontynuując tak znaczące w skali Europy przedsięwzięcie, w bieżącym roku obchodzono je pod wspólnym hasłem Utracone Dziedzictwo. Pokłosiem podjętych działań jest publikacja pt. „Gwara świętokrzyska piękna i bogata, dziedzictwo utracone – dziedzictwo ocalone”. Została ona podzielona na trzy części tematyczne:

1. Gwara naszego regionu.
2. Publikacje i zbiory audiowizualne PBW w Kielcach.
3. Ocalić od zapomnienia – Jan Bernasiewicz i jego twórczość. 




Pierwsza część zawiera informacje o gwarze świętokrzyskiej, fragmenty tekstów gwarowych, krótkie notki o zaproszonych gościach (dr. hab. prof. UJK Stanisław Cygan oraz dziecięcy zespół folklorysty „Małe Wolanecki”), zaś kolejne stanowią jej uzupełnienie.  Tekst został wzbogacony ciekawym materiałem ilustracyjnym, który wprowadza czytelnika w świat sztuki ludowej, a zdjęcia dokumentują przebieg spotkania z młodzieżą szkolną.

Źródło:


Wydawca: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w  Kielcach
ISBN: 978-83-60666-5251-7
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 59



piątek, 13 lipca 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 57)



Edyta Smolińska, Małgorzata Pronobis, Gracjan Bazyl, Robert Kardas
„Duchy, zjawy i upiory na świętokrzyskim szlaku”


Europejskie Dni Dziedzictwa jawią się jako największy społeczno-edukacyjny projekt europejski. Do jego podstawowych celów należy historyczna i kulturalna edukacja społeczeństwa europejskiego. Projekt w swoim założeniu ma zbliżać do siebie kraje i narody poprzez wzajemne poznawanie swoich tradycji, kultury, zabytków, wychodząc z założenia, że uprzedzenia i stereotypy zwalczyć można tylko poprzez wzajemne poznanie i zrozumienie. Mając świadomość wagi celów w działania te włącza się również Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach. Na miarę swoich sił i środków, przy okazji kolejnych wystaw organizuje spotkania młodzieży ze znanymi postaciami życia społeczno-kulturalnego regionu świętokrzyskiego. Biblioteka wraz z filiami stara się przybliżać środowisku, w którym działa, ciekawe inicjatywy kulturalne, dziedzictwo historyczne oraz ludzi będących wizytówką szeroko pojętej świętokrzyskiej kultury. Pokłosiem podjętych w bieżącym roku działań, w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, jest publikacja pt. Duchy, zjawy i upiory na świętokrzyskim szlaku. Została ona podzielona na dwie części tematyczne. 

Część pierwszą otwiera artykuł "Wiedźmy, czarty i inne istoty ze świata ludowej wyobraźni" Ewy Tomaszewskiej, z Pracowni Etnografii Muzeum Wsi Kieleckiej Park Etnograficzny w Tokarni. Autorka w sposób bardzo interesujący przedstawia w nim wpływ istot magicznych na wierzenia i zwyczaje ludu wiejskiego Kielecczyzny, a także na folklor naszego regionu. W tekście przytacza ogromną ilość przykładów związanych z czarownicami, czartami i demonami występującymi w wierzeniach ludowych. Następną pozycję stanowi abstrakt artykułu Alicji Trukszyn "Castrum Gigantów i plateau sabatów czarownic – legendarne dzieje Łysej Góry". Zawiera on główne tezy wykładu wygłoszonego przez autorkę w dniu otwarcia wystawy, 16.09.2016 r. Całość wystąpienia zostanie zamieszczona w V tomie publikacji Biblioteka – bibliotekarz dla nauczyciela i ucznia wydanej nakładem PBW w Kielcach. 

Część pierwszą zamyka tekst Małgorzaty Pronobis i Edyty Smolińskiej "Magia ziół". Autorki zamieściły w nim wykaz najpopularniejszych ziół ziemi świętokrzyskiej, a stosowanych nie tylko w leczeniu różnych przypadłości zdrowotnych, ale także w najróżniejszych czynnościach magicznych np. ochrony przed wiedźmami, diabłami itp. Drugą część publikacji stanowi katalog wystawy, który zawiera materiał źródłowy i ikonograficzny pochodzący ze zbiorów Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, Muzeum Wsi Kieleckiej Parku Etnograficznego w Tokarni, uzupełniony fotografiami Edyty Smolińskiej, a stanowiącymi ilustrację niezwykłych miejsc naszego regionu. Zamieszczone fragmenty legend pochodzą m.in. z publikacji  Legendy i podania świętokrzyskie, red. Alicja Trukszyn, Kielce, 2009 Legendy świętokrzyskie, red. Krzysztof Bracha, Kielce, cop. 2009. Pragniemy, aby tak ciekawe materiały miały szanse zaistnienia w świadomości szerszej grupy odbiorców, a poprzez zamieszczenie w niniejszej publikacji jedynie fragmentów, zachęcały do zapoznania się z pełnymi tekstami tych i pozostałych legend. Mamy nadzieję, że niniejsza publikacja w pełni oddaje podjęte starania, aby ocalić od zapomnienia to, co warunkuje naszą tożsamość. (ze wstępu)

 Źródło:



Wydawca: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w  Kielcach
ISBN: 978-83-60666-52-4
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 111



wtorek, 19 czerwca 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 56)



Stanisław Nowak, Alojzy Z. Nowak, Jerzy Jagodziński (red.)
„Almanach Świętokrzyski”

Tom III. Świętokrzyskie obszar rynków finansowo ubezpieczeniowych 
oraz jego rola inwestycyjno-ochronna w procesie uprzemysłowienia regionu





Informacje o poprzednich tomach Almanachu Świętokrzyskiego:


Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego
ISBN: 978-83-65402-70-7
Rok wydania: 2018
Liczba stron: 273



czwartek, 7 czerwca 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 55)



Dariusz Kalina „Busko-Zdrój. Dzieje miasta w XIX-XX wieku”


Busko-Zdrój to miasto sławne dziś dzięki funkcjonującemu w nim znakomitemu uzdrowisku. Za oficjalną datę jego uruchomienia podawana jest data 1 czerwca 1836 roku, kiedy oddano do użytku wspaniały gmach Łazienek Marconiego i otaczający je park zdrojowy. Był to początek zmian w życiu miasta i jego mieszkańców. Od tego czasu podstawowym sposobem utrzymania się dużej części mieszkańców stało się świadczenie usług dla kuracjuszy i gości odwiedzających Busko-Zdrój.



Busko. Willa Brzozówka


Książka Dariusza Kaliny to nie tylko pasjonujące w stylu, panoramiczne ujęcie dwóch ostatnich wieków w historii uzdrowiska, ale także kolejna, cenna publikacja zbliżająca nas do wyczekiwanej monografii miasta i kurortu. Dzięki materiałom uzyskanym podczas kwerendy archiwalnej i zgromadzonej bogatej ikonografii, książka z pewnością podbije czytelnicze serca miłośników historii Buska-Zdroju, jak i kuracjuszy.

Strona wydawcy:


Wydawca: Urząd Miasta i Gminy Busko-Zdrój
ISBN: 978-83-65334-20-6
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 319


piątek, 25 maja 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 54)



Kazimierz Winiarczyk „Wąchock i okolice od pradziejów do współczesności”
Kalendarium


Jest to już ósma publikacja Kazimierza Winiarczyka, po „Kalendarium wąchockim", „Cmentarzach wąchockich", „Szkicach z dziejów Wąchocka", „To już 20 lat", „Marcinków zarys dziejów" oraz „Rataje i okolice. Zarys dziejów", "Wąchockim Słowniku Biograficznym". Stanowi ona efekt jego długoletnich poszukiwań w Archiwach Państwowych: w Radomiu, Kielcach i Starachowicach, ale także w Archiwum Parafialnym w Wąchocku i Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Starachowicach. Autor czerpał też z materiałów Archiwum Zakładowego Urzędu Miasta i Gminy Wąchock i własnych zapisków dotyczących historii najnowszej.



Wąchock, ul. Kościelna. Początek lat dwudziestych ubiegłego wieku.


Źródło:

Więcej o publikacji:



Wydawca: PU Compus, Starachowice
ISBN: 978-83-64038-48-8
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 240



piątek, 11 maja 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 53)



Elżbieta Drozd „Dziewczyna z Korczyna”


Elżbieta Drozd urodziła się w 1960 r. w małej miejscowości w woj. kieleckim Nowy Korczyn. W książce, która jest narracją jej osobistych wspomnień, Autorka najpierw ukazuje blaski i cienie swego rodzinnego środowiska, aby następnie przejść do przeżyć z okresu emigracji, aż do chwili obecnej. Do Australii emigrowała w 1982 roku. Od pierwszych dni emigracyjnego życia podjęła trudną drogę wspinania się po szczeblach kariery zawodowej i społecznej. W swojej książce dzieli się własnymi doświadczeniami, obserwacjami, przeżyciami, opisuje sukcesy ale i porażki. Jej głównym celem jest przekonanie innych, że dzięki własnej pracy i wytrwałości można osiągnąć wiele, nawet to, co wydawało się niemożliwe. Obecnie jest dyrektorem ważnej instytucji australijskiej, dużo pracuje społecznie, wiele podróżuje. Jest specjalistą w dziedzinie wielokulturowości. (Monika Wienc)


Źródło:

Więcej o książce:



Wydawca: Oficyna Wydawnicza Kucharski
ISBN: 978-83-64232-19-0
Rok wydania: 2017
Liczba stron:  224




poniedziałek, 16 kwietnia 2018

Świętokrzyskie regionalia (cz. 51 i 52)


Publikacje Instytutu Archeologii i Etnologii PAN 


Hanna Kowalewska-Marszałek (red.) „Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie”
Neolityczna osada obronna. Badania 1981-1989. Część 1. Studia i materiały


Archeologiczne badania wykopaliskowe na Wzgórzu Zawichojskim w Sandomierzu, prowadzone w latach 1981--1989, umożliwiły rozpoznanie znacznej części stanowiska pradziejowego. Odkryto tam pozostałości osad neolitycznych (w tym unikatowej osady obronnej), późnoneolityczny grób ludzki oraz pochówek zwierzęcy z wczesnego okresu epoki brązu. Pozyskano liczne i interesujące znaleziska: fragmenty naczyń ceramicznych, wytwory krzemienne i kamienne, przedmioty z kości i poroża, ozdoby z muszli oraz zwierzęce szczątki kostne.

Dwuczęściowa publikacja stanowi pierwsze całościowe podsumowanie rezultatów badań wykopaliskowych, dokonane przez archeologów i specjalistów z innych dziedzin. W ramach projektu badawczego NPRH przeprowadzone zostały analizy paleobotaniczne, antrakologiczne, petrograficzne, ichtiologiczne, malakologiczne, chemiczne, archeometryczne. Uzyskano dużą serię dat 14C (ponad 50 oznaczeń), dzięki czemu stanowisko w Sandomierzu posiada jedną z największych w Polsce serię oznaczeń wieku bezwzględnego. Wyniki wszystkich przedsięwzięć składają się na treść prezentowanej publikacji.



Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Grób ludzki 
(obiekt 31, kultura pucharów dzwonowatych)


Spis treści:

Wstęp - Hanna Kowalewska-Marszałek
I. Stanowisko Wzgórze Zawichojskie - Hanna Kowalewska-Marszałek
1. Położenie stanowiska i jego kontekst geologiczno-przyrodniczy
2. Wzgórze Zawichojskie — problematyka i metody badań terenowych
II. Obiekty nieruchome i warstwy poza obiektami - Hanna Kowalewska-Marszałek
1. Przemiany naturalne i antropogeniczne
2. Stratygrafia stanowiska: warstwy poza obiektami
3. Obiekty nieruchome
III. Fazy osadnicze - Hanna Kowalewska-Marszałek
III. 1. Faza I: Relikty osadnictwa kultury malickiej
III. 2. Faza II: Kultura lubelsko-wołyńska
III. 3. Faza III: Pozostałości osadnictwa z późnego neolitu i początków epoki brązu
IV. Datowanie bezwzględne faz osadniczych ze stanowiska Wzgórze Zawichojskie w Sandomierzu - Piotr Włodarczak
V. Zabytki ruchome
V. 1. Ceramika - Hanna kowalewska-Marszałek
V. 2. Polepa - Hanna Kowalewska-Marszałek
V. 3. Sandomierz, stanowisko Wzgórze Zawichojskie - materiały krzemienne - Anna Zakościelna
V. 4. Materiały kamienne ze stanowiska Sandomierz-Wzgórze Zawichojskie - Katarzyna Kerneder-Gubała
V. 5. Zabytki z kości i poroża - Hanna Kowalewska-Marszałek, Alicja Lasota-Moskalewska
V. 6. Zabytki metalowe - Hanna Kowalewska-Marszałek
VI. Opracowania specjalistyczne
VI. 1. Modelowanie struktur archeologicznych na przykładzie wybranych obiektów ze stanowiska Wzgórze Zawichojskie w Sandomierzu - Robert Żukowski
VI. 2. Wyniki analizy archeozoologicznej szczątków zwierzęcych z Sandomierza-Wzgórze Zawichojskie - Alicja Lasota-Moskalewska
VI. 3. Szczątki ryb z osady ludności kultury malickiej i lubelsko wołyńskiej w Sandomierzu (Wzgórze Zawichojskie) - Daniel Makowiecki
VI. 4. Znaleziska kości ptasich z obiektów „lendzielskich" w Sandomierzu - Lubomir Peške
VI. 5. Analiza muszli mięczaków ze stanowiska Sandomierz -Wzgórze Zawichojskie - Aldona Kurzawska, Gwidon Jakubowski
VI. 6. Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Zboża i węgle drzewne z neolitycznych obiektów kultur: malickiej i lubelsko-wołyńskiej - Maria Litynska-Zając
VI. 7. Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Analiza funkcjonalna materiałów krzemiennych - Małgorzata Winiarska-Kabacińska
VI. 8. Opracowanie petrograficzne materiałów kamiennych ze stanowiska Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie - Rafał Siuda
VI. 9. Próbki substancji smolistych ze stanowiska w Sandomierzu- -Wzgórze Zawichojskie, w świetle badań fizykochemicznych - Sławomir Pietrzak, Jerzy J. Langer, Krzysztof Langer
VI .10. Analiza archeometryczna tzw. guzków z V-kształtnym otworem: problem identyfikacji surowca i jego znaczenie, technika wykonania i sposób noszenia - Kinga Winnicka
Aneks 1. Wyniki analizy antropologiczno-odontologicznej szczątków kostnych z Sandomierza - Alina Wiercińska
VII. Osada obronna w Sandomierzu jako element neolitycznej sieci osadniczej Wyżyny Sandomierskiej - Hanna Kowalewska-Marszałek
VIII. Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie. Neolithic fortified settlement (Summary)
IX. Bibliografia
Autorzy




Hanna Kowalewska-Marszałek, Dorota Cyngot (red.) 
„Sandomierz - Wzgórze Zawichojskie - neolityczna osada obronna”
Badania 1981-1989. Część 2. Katalog źródeł

Spis treści:

I. Katalog obiektów i warstw ze stanowiska Wzgórze Zawichojskie w Sandomierzu - Hanna Kowalewska-Marszałek, Dorota Cyngot, Zuzanna Tragarz
I. 1. Katalog obiektów nieruchomych
I. 2. Katalog warstw poza obiektami
II. Ceramika. Tablice ilustracyjne
III. Materiały krzemienne. Tablice ilustracyjne
Summary



Źródło:


Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Seria: Vetera et nova. Opracowanie źródeł archeologicznych 
z zasobów IAE PAN nowymi metodami badawczymi
ISBN: 978-83-63760-41-0
Rok wydania: 2017
Liczba stron: Cz. 1 - 350 + CD, Cz. 2 - 302


piątek, 29 grudnia 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 49)



Adam Massalski (opr.) „Listy z frontu i na front”
Korespondencja rodziny Massalskich
(1914-1921)


Jak czytamy we wstępie do publikacji, z obfitej korespondencji znanej kieleckiej rodziny Massalskich przetrwało około 70% listów oraz kartek obejmujących lata 1914-1920. Autorami korespondencji z frontu byli trzej bracia-legioniści: Zygmunt Kazimierz (1891-1914), Leon (1894-1923) oraz Feliks Tadeusz (1896-1970). Swe listy adresowali głównie do siostry Stanisławy (1890-1973), pracownicy Towarzystwa Biblioteki Publicznej w Kielcach a także do brata Edmunda (1886-1975) współpracującego z Departamentem Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego. Kilka listów dotarło do rodziców: Ludwika Massalskiego (1867-1943) i Julii z Kołdów Massalskiej (1869-1936) oraz drugiej siostry Bronisławy (1898-1954). Wszystkie te cenne dokumenty zostały przekazane do Archiwum Państwowego w Kielcach. Pośród 187 listów zamieszczonych w niniejszej publikacji znalazło się miejsce również na korespondencję od pani Stanisławy i pana Edmunda.



Bibliotekarka Stanisława Massalska, Kielce około 1916 r.


Około 20 sierpnia 1914 r. bracia Massalscy na ochotnika zgłosili się w szeregi strzelców i wkrótce zasilili skład II Brygady Legionów Polskich. Stąd też pośród archiwaliów zachowały się relacje z walk tej jednostki, uczestniczącej m.in. wojnie polsko-bolszewickiej. Aż 85 listów napisała natomiast do braci siostra Stanisława. Stanowią dziś one unikalne źródło wiadomości o nastrojach społecznych i życiu mieszkańców Kielc schyłku drugiej dekady ubiegłego wieku. Autorzy listów zdawali sobie doskonale sprawę z ważności tej korespondencji. Nie dziwi więc dopisek w jednym z listów nakazujący odbiorcy zachowywanie wszystkich pism z frontu. Publikację uzupełniają indeksy: osobowy oraz geograficzny. Zamieszczono również kilkanaście fotokopii listów i fotografii z frontu.



Dom rodziny Massalskich przy ul. Karczówkowskiej (dziś. I. Paderewskiego), Kielce, lato 1915 r.


Prawdopodobnie w 2018 r. ukażą się kolejne cztery tomy zawierającej niepublikowane materiały źródłowe „Serii świętokrzyskiej”: „Dziennik +Staszka+” (zapiski żołnierza Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, Stanisława Wolffa), „Dokumenty do dziejów Legionów Polskich” (ze spuścizny Stanisława Durleja), „Tatuś wasz jest w Rosji” (listy kieleckich katyńczyków) a także kronika parafii Imielno z okresu I wojny światowej. Projekt „Seria świętokrzyska” realizowany jest przez zespół naukowo-badawczy składający się z przedstawicieli Archiwum Diecezjalnego i Archiwum Państwowego w Kielcach, Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Historii Kielc, Muzeum Narodowego, Biblioteki Uniwersyteckiej Jana Kochanowskiego, Instytutu Historii UJK oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Witolda Gombrowicza w Kielcach. „Listy z frontu i na front” są bez wątpienia bardzo interesującym i wartościowym źródłem umożliwiającym uzupełnienie historii II Brygady Legionów Polskich a także miasta Kielce. Polecam.


Więcej o publikacji:


Wydawcy: 
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda Gombrowicza w Kielcach, 
Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 
Archiwum Państwowe w Kielcach
ISBN: 978-83-60108-63-5
ISBN: 978-83-8098-247-5
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 293


piątek, 22 grudnia 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 48)



Walery Przyborowski „Krwawa noc”


Pochodzący z podkieleckich Domaszowic pisarz i historyk Walery Przyborowski może się poszczycić udziałem w powstaniu styczniowym. Nic więc dziwnego, że w jego bogatej twórczości nie mogło zabraknąć nawiązań do zrywu narodowowyzwoleńczego, którego tak wiele przełomowych, często bardzo krwawych epizodów rozegrało się w regionie świętokrzyskim. Jednym z takich utworów jest powieść „Krwawa noc”, akcja której rozgrywa się jesienią 1863 r.




Właśnie na Ziemi Świętokrzyskiej stacjonuje oddział powstańców pod dowództwem pułkownika Chmielińskiego. Do oddziału przybywa emisariusz, oficer Stefan Góra. Przywozi rozkaz, zgodnie z którym Chmieliński ma udzielić pomocy wojskom pułkownika Dionizego Czachowskiego. W modrzewiowym dworku, w maleńkiej wiosce Zalesie nieopodal Klimontowa zamieszkuje natomiast piękna i młoda wdowa, pani Adela. Kobieta darzy uczuciem przystojnego oficera, który krążąc od oddziału do oddziału, nie może znaleźć chwili czasu aby odwiedzić ukochaną. Jest i ten trzeci, mieszkający w sąsiedztwie obleśny Niemiec - Springer. Jego marzeniem jest zdobycie ręki i majątku uroczej Adeli. Kobieta zdaje sobie sprawę, że jeśli odrzuci awanse Springera, może narazić się na bardzo poważne niebezpieczeństwo.


Recenzje powieści kryminalnych Walerego Przyborowskiego:

„Czerwona skrzynia”

„Szkielet na Lesznie”

„Widmo na Kanonii”


Istotną rolę dla rozwoju fabuły odgrywa również pewien bohaterski Żyd mieszkający w pobliżu dworku. Gdzieś w tle pojawiają się w wzmianki o kilkunastu miejscowościach leżących w regionie, m.in. o Opatowie, Iwaniskach, czy Jeleniowie. Ta niewielkiej objętości powieść urzeka posępnym, mrocznym klimatem. Wraz z bohaterami przemierzajmy wijące się pośród pół piaszczyste dróżki, odwiedzamy ukryte w leśnej głuszy obozy powstańców, czy też wreszcie zaglądamy do leżącego na odludziu, malowniczego starego dworku. Sygnowana pseudonimem Zygmunt Lucjan Sulima „Krwawa noc” drukowana była na łamach poznańskiego czasopisma „Lech. Tygodnik Ilustrowany” w 1878 r. i nigdy później nie ukazała się w formie książkowej. Polecam.


Wydawca: CM
ISBN: 978-83-65499-89-9
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 70


poniedziałek, 18 grudnia 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 47)



Piotr Kacprzak „Nadleśnictwo Łagów”
200 lat administracji leśnej


Do 1789 roku większość lasów obecnego nadleśnictwa Łagów stanowiła własność biskupstwa włocławskiego oraz rządową zorganizowaną i funkcjonującą w ramach starostw. Odrębnej administracji leśnej praktycznie nie było; z czasem jednak zaczęto zatrudniać gajowych oraz leśniczych. Nikt z nich nie posiadał wykształcenia leśnego, a administrowanie lasami polegało głównie na zaspakajaniu potrzeb w zakresie zapotrzebowania na drewno budowlane i opałowe oraz w mniejszym stopniu wypasu bydła w lesie i łowiectwa. Interesujące są zachowane szczątkowe opisy lasów, będące konsekwencją lustracji dóbr rządowych, a dające ogólny pogląd o ich stanie, powierzchni i administracji leśnej. W 1789 roku decyzją Sejmu Czteroletniego lasy biskupstwa włocławskiego zostają przejęte na własność Skarbu Państwa, a dobra rolne i leśne wokół Łagowa zorganizowane zostają w ekonomię Piórkowską i zapewne wydzierżawione. W 1795 roku teren ten przechodzi na własność rządu austriackiego i w tej strukturze organizacyjnej pozostaje do 1809 roku, kiedy to po przegranej przez Austrię wojnie z Francją, dobra te weszły w skład i pod zarząd Księstwa Warszawskiego.

Pierwszy uporządkowany okres funkcjonowania gospodarki leśnej w lasach łagowskich to czasy Księstwa Warszawskiego oraz wpływ francuskich wzorców zarządzania i gospodarowania. Czas ten nacechowany był dążnością do osiągania korzyści materialnych, gdzie jedynym wyznacznikiem gospodarowania był zysk. Ponadto przetrwała do chwili obecnej struktura administracyjna w postaci podstawowej jednostki jaką było „Leśnictwo" oraz jednostka szczególna – Generalna Dyrekcja Dóbr i Lasów Narodowych. Wówczas z dóbr państwowych zostały wydzielone lasy, a z nich utworzono Leśnictwo Łagów – protoplastę dzisiejszego nadleśnictwa. Istotnym novum było uporządkowanie gospodarki poprzez wyznaczanie poręb rocznych zamiast plądrowniczego systemu pobierania pożytków drzewnych oraz sprzedaż drewna drogą publicznych licytacji. Okres Królestwa Polskiego (1815-1914) był czasem bardzo zróżnicowanym zarówno w układzie stosunków politycznych jak i gospodarczo-społecznych. 



Kierownik Urzędu Leśnego w Łagowie K. Suchecki 
(siedzi drugi z lewej strony)wraz z personelem leśnym


Lata 1816-1830 to czas tworzenia podstaw funkcjonowania zorganizowanego leśnictwa opartego na planach urządzenia lasu. Uwzględniały one rozwijające się w regionie świętokrzyskim górnictwo i hutnictwo. To również czas kreowania polskiego modelu leśnictwa w dużym stopniu opartego na wzorach niemieckich. Niewątpliwą ciekawostką jest fakt, iż w leśnictwie Łagów od 1826 roku zaczął pracować na stanowisku nadleśniczego Stanisław Gumowski – jeden z pierwszych czterech absolwentów Szkoły Szczególnej Leśnictwa z roku 1819, a więc osoba z pełnym leśnym przygotowaniem zawodowym. Był to również okres walk narodowo-wyzwoleńczych, których wyznacznikiem były Powstanie Listopadowe 1830-31 i Styczniowe 1863-64, Rewolucja 1905-1907 roku oraz wynikające z tych wydarzeń konsekwencje dla ludności i rozwoju społeczno-gospodarczego oraz dla administracji leśnej.

Druga połowa XIX wieku to z kolei okres systematycznego usuwania polskiej administracji leśnej z urzędów leśnych, z pozostawieniem jedynie strzelców i objazdowych. W tym czasie dekoniunktura na rynku drzewnym sprzyjała mało intensywnemu użytkowaniu lasu a stosowanie rosyjskich wzorców gospodarowania, nie zawsze było dostosowane do polskich realiów przyrodniczo-geograficznych. W tamtym okresie powstały Okręgowe Urzędy Leśne, jako jednostki pośrednie zarządzania lasami między władzą centralną (ministerstwem), a jednostkami terenowymi (leśnictwami), w tym Urząd Leśny ustanowiony w 1880 roku w Radomiu, pod który od tego czasu podlegało Leśnictwo Łagów.

Okres I wojny światowej cechował się wojskowym nadzorem nad lasami nadleśnictwa, aczkolwiek cała gospodarka leśna prowadzona była przez leśników (obywateli państwa Austro-Węgierskiego) posiadających pełne wykształcenie leśne i przygotowanie zawodowe i będących jednocześnie w służbie armii austro-węgierskiej. Pozyskiwane drewno zaspakajało głównie potrzeby armii, a krótki okres trwania wojny nie spowodował istotnego zdewastowania drzewostanów. W tym czasie, jednym z kierowników Urzędu Leśnego w Łagowie, był późniejszy profesor leśnictwa ze Lwowa i z Poznania – Kazimierz Suchecki. Prócz Polaków, wśród których należy wymienić Franciszka Łagosza czy Zygmunta Lachmajera, wielce zasłużonych dla dyrekcji Radomskiej w okresie międzywojennym, pracowali tu także leśnicy z Rumuni czy Czech, których potomkowie mieszkają w Polsce do obecnych czasów. Odzyskanie niepodległości to punkt wyjścia do tworzenie podstaw polskiego modelu leśnictwa, ale z drugiej strony to również okres wielkiej daniny, jaką musiały składać lasy państwowe - w formie pozyskanego drewna - na odbudowę kraju. Swój udział miało tu również nadleśnictwo Łagów.



Leśniczówka Ołowiny zbudowana w 1927 r.


Nastąpił względny spokój oraz stabilność gospodarowania i kadrowa. W miarę równomiernie przebiega opracowywanie i realizacja planów urządzenia lasu. Okres II wojny światowej to nie tylko tragedia narodu i obywateli państwa polskiego. W tym czasie również kilkoro pracowników nadleśnictwa traci życie, a dla wielu z nich i ich rodzin to okres ciągłego niepokoju i strachu. Wówczas obowiązuje niemieckie prawo, w tym również prawo leśne. Pozyskiwane drewno służy zaspakajaniu potrzeb wojska i gospodarki niemieckiej. Okres wojny to przede wszystkim sprawdzian solidarności i patriotyzmu narodu, z którego leśnicy zdali egzamin. Wpływ wojny na lasy nadleśnictwa i najbliższą okolicę był tragiczny; stagnujący front niszczy doszczętnie okolicę a większość drzewostanów zostaje uszkodzonych w wyniku ostrzałów artyleryjskich. Skutki działań wojennych są odczuwalne do chwili obecnej. Lata powojenne cechowały się dwukrotnymi zmianami społeczno-politycznymi i związanymi z tym zamianami prawa leśnego oraz licznymi restrukturyzacjami w zakresie zarządzania lasami oraz zmianami zasięgu nadleśnictwa. Pierwsze lata to przede wszystkim odbudowa lasu ze zniszczeń wojennych, danina leśna w postaci drewna na odbudowę kraju oraz bardzo trudne warunki bytowe służby leśnej.

Liczne restrukturyzacje powodujące odwołania ze stanowisk, wprowadzają frustracje wśród pracowników Lasów Państwowych. Przez okres 200 lat w nadleśnictwie pracowało wiele osób, stąd też z różnych powodów nie sposób było wymienić wszystkich. Wśród nich byli tacy, którzy poświęcili się nauce, zdobywając tytuły profesorów, czy doktorów. Wielu pracowników nadleśnictwa osiągało znaczące stanowiska w administracji lasów państwowych. Trzech nadleśniczych nadleśnictwa Łagów zostało awansowanych na stanowisko dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu, inni zajmowali stanowiska zastępców dyrektora (przed i po wojnie) lub naczelników wydziałów w RDLP w Radomiu.

Źródło:


Wydawca: PANZET
ISBN: 978-83-61240-45-7
Rok wydania: 2010
Liczba stron: 181


niedziela, 17 grudnia 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 46)


Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego


Urszula Oettingen (red.) „Z dziejów Kielc w latach 1914-1918”


„Rocznice historyczne, szczególnie te związane z przełomowymi wydarzeniami dziejów państwa polskiego, pobudzają środowiska naukowe do przypominania tematów z nimi związanych. W dniu 5 listopada 2003 r. z inicjatywy Kieleckiego Towarzystwa Naukowego i Instytutu Historii Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach odbyła się w uczelni konferencja Naukowa –Kielce w latach I wojny światowej–. Wpisała się ona w obchody 85. rocznicy odzyskania niepodległości… Niniejsze wydawnictwo zawiera przedstawione na konferencji referaty, które w znacznym stopniu poszerzają dotychczasowy stan wiedzy na temat historii Kielc w latach I wojny światowej…” (dr hab. Urszula Oettingen, prof. UJK)




Źródło:


Wydawca: Kieleckie Towarzystwo Naukowe
ISBN: 83-86006-79-X
Rok wydania: 2004
Liczba stron: 203


Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:
listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce
telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328


czwartek, 7 grudnia 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 45)


Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego


Izabela Bożyk „Osadnictwo niemieckie na terenach wiejskich 
między Pilicą a Wisłą w latach 1815-1864”


Osadnictwo niemieckie na ziemiach polskich było w przeszłości zjawiskiem występującym cyklicznie. Już w średniowieczu wielka fala emigrantów napływających z terenów Cesarstwa Niemieckiego zasiedliła ogromne połacie kraju, przyczyniając się w XIII i XIV wieku do istotnych zmian ekonomiczno-społecznych w Polsce. Emigracja w kierunku wschodnim odbywała się z powodów gospodarczych, zwłaszcza w odniesieniu do centralnych ziem polskich, podobnie było w przypadku udziału licznej rzeszy niemieckich chłopów w zasiedlaniu pustek i nieużytków na terenach I Rzeczypospolitej w wiekach XVII i XVIII. (dr Izabela Bożyk)

SPIS TREŚCI:

Wykaz skrótów
Wstęp
Podstawy prawne i warunki osadnictwa niemieckiego na ziemiach polskich w I połowie XIX wieku
Początki i rozwój osadnictwa niemieckiego na ziemiach między Pilicą a Wisłą od końca XVIII wieku do połowy XIX wieku
Problemy demograficzne, życie gospodarcze i wygląd zewnętrzny kolonii niemieckich
Życie codzienne osadników niemieckich. Problemy społeczne i narodowościowe
Życie religijne osadników niemieckich
Szkolnictwo ewangelickie w koloniach niemieckich
Zakończenie
Aneks: Mapy
Aneks: Wykaz kolonii i wsi
Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks nazw miejscowości

Źródło:


Wydawca: Kieleckie Towarzystwo Naukowe
ISBN: 978-83-60777-35-0
Rok wydania: 2010
Liczba stron: 260

Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego można nabyć w biurze Towarzystwa lub zamawiać:
listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce
telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328


piątek, 24 listopada 2017

Świętokrzyskie regionalia (cz. 44)


Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego


„Świętokrzyskie studia archiwalno-historyczne”
Tom IV/2015

Red. naukowa: Edyta Majcher-Ociesa, Hubert Mazur, Wiesława Rutkowska, Hubert Wilk


Spis treści

ARTYKUŁY
- Lech Frączek – Funkcjonowanie urzędu burmistrza w czasach Królestwa Polskiego 
na podstawie działalności Dominika Bażanki
- Agnieszka Werens – Szkolnictwo początkowe na wsi guberni kieleckiej 
w latach 1870-1914 w świetle „Gazety Kieleckiej” 1870-1914
- Krzysztof Myśliński – Mieszkania dla urzędników wojewódzkich. 
O rządowych inwestycjach budowlanych w pierwszych latach niepodległości 
w aktach Archiwum Państwowego w Kielcach
- Dariusz Kubalski – Społeczność żydowska w powiecie sandomierskim w latach 1918-1939
- Tomasz Karbowniczek – Polska Partia Socjalistyczna i Komunistyczna Partia Robotnicza Polski 
w wyborach do Kasy Chorych w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1921-1924
- Agnieszka Kania – Kontrowersje wokół wystawionych w Państwowym Teatrze 
im. Stefana Żeromskiego sztuk: Pluskwa Majakowskiego i Ślub Gombrowicza
- Tomasz Trepka – Rady robotnicze w województwie kieleckim w świetle materiałów 
omitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kielcach (1956-1958)
- Hubert Wilk – „Nie ma, nie wiem, nie będzie”. Zmagania ze spekulacją i czarnym rynkiem 
w województwie kieleckim w latach 1981-1983 w świetle akt Wojewódzkiej Komisji 
do Walki ze Spekulacją w Kielcach
- Jarosław Dulewicz – Problemy handlu i usług w województwie kieleckim 
w latach siedemdziesiątych XX wieku

ŹRÓDŁA, MATERIAŁY I KOMUNIKATY
- Marcin Medyński – Książka uchwał wsi Rejów gminy Suchedniów powiatu Kielce z lat 1925-1939
- Karolina Święcich – Protokół wizytacji kanonicznej w parafii Leszczyny dn. 31 V – 1 VI 1939 roku
- Hubert Mazur – Materiały archiwalne dotyczące Zbrodni Katyńskiej w zasobie Archiwum Państwowego w Kielcach
- Michał Serdyński – Przegląd dokumentacji kartograficznej dotyczącej ziemi świętokrzyskiej 
w Archiwum Państwowym w Poznaniu

RECENZJE I OMÓWIENIA
- Hubert Mazur – Otwarty skarbiec pamięci. Studia Zespołu Archiwum Państwowego 
w Opolu zebrane z okazji 60-lecia powstania instytucji, red. M. Lenart, 
cz. 1: Niezmienność idei i przemiany w cyklach czasu, Opole 2013, ss. 187 + DVD; 
cz. 2: Bogactwo zasobu i przygoda poznania, Opole 2013, ss. 184
- Lech Frączek – Szczekociny w opowiadaniach mieszkańców. Czasy przedwojenne i wojna, 
red. K. Koprowska, M. Skrzypczyk, A. Wieczorek, Szczekociny 2014, ss. 231
Zespół Redakcyjny – Omówienia

KRONIKA
- Wiesława Rutkowska – Sprawozdanie z działalności Archiwum Państwowego w Kielcach 2014 rok
- Monika Poszalska – Sprawozdanie z realizacji cyklu „Spotkania ze źródłem archiwalnym” w 2014 roku
- Piotr Kardyś – Rubrycele i schematyzmy Kościoła w Polsce. Konferencja naukowa archiwistów kościelnych 
w 75. rocznicę założenia Archiwum Diecezjalnego w Kielcach (1939-2014), dedykowana śp. ks. prof. Stanisławowi Librowskiemu, Archiwum Diecezjalne w Kielcach 23-25 maja 2014 roku
- Beata Łakomiec – Doktorancko-studencka konferencja „Kościół i społeczeństwo w Małopolsce 
do końca XVIII wieku”, Kielce, 13-14 maja 2014 roku
- Michał Brzoza – Konferencja „Społeczność żydowska w Małopolsce”, Kielce, 2 lipca 2014 roku
- Agnieszka Kania, Wojciech Cedro – Konferencja „Kielce – rok 1914”, Kielce, 5 listopada 2014 roku
- Grażyna Szkonter – Sprawozdanie z otwarcia wystawy „Policja w stylu retro”, Tokarnia, 29 czerwca 2014 roku
- Michał Brzoza – Sprawozdanie z realizacji II edycji konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi”
- Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki – Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, Kielce, 1 marca 2015 roku
- Edyta Majcher-Ociesa – Jubileusz 40-lecia pracy zawodowej prof. zw. dr hab. Reginy Renz, Kielce, 19 maja 2014 roku

SYLWETKI
- Kazimierz Jaroszek – Helena Kisiel (1925-2015)
- Anna Chałońska – Maria Kucharska (1952-2006)
- Hubert Mazur – Alicja Makowska (1924-2014)
- Stanisław Meducki – Jan Naumiuk (1932-2014)
- Piotr Pawłowski – Zdzisława Józefa Królikowska (1934-2013)

Źródło:




Więcej o publikacjach Kieleckiego Towarzystwa Naukowego:

Wydawca: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Archiwum Państwowe w Kielcach
ISSN: 2353-1223
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 400 stron (+ wkładka nr 1 z 8 zdjęciami + wkładka nr 2 z 74 zdjęciami)


Publikacje Kieleckiego Towarzystwa Naukowego można nabyć 
w biurze Towarzystwa lub zamawiać:
listownie: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, ul. Rynek 3, 25 – 303 Kielce
telefonicznie: tel. (41) 344 54 53 lub 798 120 328


piątek, 13 października 2017

Regionalia świętokrzyskie (cz. 43)



Ryszard Mikurda  „SHL-ką przez Gołoborze”


Książka „SHL-ką przez Gołoborze” to pozycja obowiązkowa dla wszystkich pasjonatów jednośladów, szczególnie tych darzących sentymentem markę SHL. Na kolejnych stronach albumu poznać można m.in.: historię fabryki Huta Ludwików SA i produkowanych przez nią pojazdów i maszyn, w tym głównie motocykli SHL od roku 1938 do końca produkcji w 1970 r., prezentacji kolejnych produkowanych modeli turystycznych (SHL 98 Villers, SHL M-04 i pokrewne, SHL M-06, SHL M-11, SHL M-17 Gazela), prototypów modeli drogowych i sportowych, a także szczegółowo opisanych modeli sportowych i ich osiągnięć w rajdach terenowych i wyścigach. 




Ponadto książka zawiera ciekawostki z życia fabryki, SHL-ki w kabarecie, ówczesną modę motocyklową, historię zlotów motocykli SHL z lat 2001-2016. Najnowsze wydanie posiada bogato ilustrowane archiwalne zdjęcia i reklamy z archiwum fabrycznego oraz prywatnych zbiorów oraz wiele nieznanych danych produkcyjnych i szczegółów technicznych.




Źródło:

Więcej o publikacji:

Strona wydawcy:


Wydawca: BOG&ART
ISBN: 978-83-87752-87-3
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 200


sobota, 2 września 2017

Regionalia świętokrzyskie (cz. 41)



Stanisław Nowak (red.) „Almanach Świętokrzyski”
Tom II.  Stąporków i okolice
Z historią industrialną w tle
Dzieje i czasy współczesne


Ukazał się II Tom „Almanachu świętokrzyskiego”. Publikacja poświęcona jest tym razem dziejom Stąporkowa i okolic. Polecam wszystkim miłośnikom historii regionu świętokrzyskiego.






Informacje o Tomie I "Almanachu Świętokrzyskiego":

Wydawca: Oficyna Wydawnicza Edward Mitek (mitek.edward@gmail.com)
ISBN: 978-83-64335-26-6
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 439